top
Japanse citrusvruchten
 
Japanse citrusvruchten
Japanse citrusvruchten
KEY LIMOEN - Citrus AURANTIFOLIA

Limoen

Met het woord limoen doelen we in de regel op een groene, zure citrusvrucht. In ons land is dat veelal een key limoen, klein en rond, maar er zijn meer soorten limoenen.

Hieronder een overigens niet compleet overzicht van citrussoorten die net als de key limoen, limoen genoemd worden:

Citrus hystrix
Kaffir limoen
India, Pakistan
Citrus aurantiifolia
West-Indische limoen
Indië
Citrus x latifolia
Perzische limoen
Verenigde Staten
Citrus limetta
Zoete limoen
Middellandse zee
Citrus depressa
Platte limoen
Japan
Australische limoenen
 
 
Citrus australasica
Vingerlimoen
Australië
Citrus australis
Australische ronde limoen
Australië
Citrus glauca
Woestijnlimoen
Australië

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Een verse limoen voelt stevig aan, en heeft geen donkere verkleuringen. Hij is zo zwaar als hij vers is. Een sappige limoen weegt vanzelfsprekend meer dan een uitgedroogde. Laat limoenen liggen die zichtbaar aan bederf onderhevig zijn. Eet nooit van een (deels) bedorven limoen.

Op de Nederlandse markt zijn de kleine 'gewone' limoen of key limoen en de grotere Perzische limoen de hoofdrolspelers. De verkoop van limoen maakt in ons land slechts 1% uit van het totale gewicht aan geconsumeerde citrusproducten. Voor de hele wereld bedraagt dat ruim 10%. Naast het verschil in maat onderscheiden de perzische limoen zich van de key limoenen doordat ze geen zaden (pitjes) hebben.

Culinair gebruik en bereiding

Het is een goede gewoonte om citrusvruchten voor gebruik goed te wassen, en zeker wanneer de schil wordt gebruikt deze eerst goed te borstelen. Wanneer je de schil wilt raspen (zest) koop je bij voorkeur biologisch geteelde vruchten.

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Bewaar een limoen zoals alle citrusvruchten bij voorkeur gekoeld. Dan behoudt hij zijn smaak het best, en smaakt hij het best. In de koelkast is hij minstens twee weken houdbaar. Nog beter is om de limoen in een zip-zakje in de koelkast te bewaren, in de groentenla. Het zakje beschermt de limoen tegen uit drogen. Een groene limoen is een onrijpe vrucht, die wanneer hij in daglicht wordt bewaard, door zal rijpen. De rijping heeft nauwelijks effect op de smaak.

Het sap van een limoen kan net als dat van een citroen gebruikt worden om de verkleuring van andere vruchten tegen te gaan, bijvoorbeeld avocado, maar ook groenten zoals schorseneren en asperges. Zowel het sap als de rasp kan goed ingevroren worden.

Oorsprong en verspreiding

De limoen komt uit Zuid-oost Azië en zou door Arabische handelaren verspreid zijn over het Midden-oosten en Noord-afrika. In de periode van de kruistochten (11e-13e eeuw) raakte de vrucht ook in Zuid-Europa bekend.

De limoen is in Zuid-Amerika terecht gekomen dankzij de Spaanse kolonisatoren die het naar Peru brachten, waar de teelt is gestart. In Peru noemt men de vrucht 'Pica lemon' en gebruikt men het sap voor talloze gerechten. Beroemd zijn de ceviche, een schotel van vis, schaal-en schelpdieren, en de pisco sour, een cocktail met limoensap .

Taalkundige aspecten, etymologie

Men vermoedt dat de Engelse woorden lime en lemon, net als Franse limon en het Italiaanse limone afkomstig zijn van het Arabische laymun en het Perzische lĩmũ, een generieke term voor citrusfruit, verwant aan het Sanskriet (nimbu, "lime").

Het woord limoen, dat hier van oudsher zowel gebruikt werd voor citroenen als andere citrusvruchten verdwijnt in de negentiende eeuw uit de Nederlandse taal, en komt weer terug in de tweede helft van de twintigste eeuw. Wordt nu generiek gebruikt voor limoenen en voor verwante vruchten. Net als in Frans overigens.

Benamingen in diverse talen

engels
key lime
frans
lemon
italiaans
lemon
spaans
lima, pica lemon
duits
limone
hindi (india)
 
indonesisch
djurut
japans
raimu
vietnamees
chấp
chinees
qīng níng 青檸
 
 
kantonees: chèng nìhng
 

De limoensoorten

Kaffir limoen

De kaffir limoen is eigenlijk een papeda, en kennen we vooral van de blaadjes, die als smaakmaker worden gebruikt, en die als 'daun djuruk purut' - de Indonesische benaming -te koop zijn.

West-Indische limoen (key limoen)

De vrucht van de 'gewone' West-Indische limoen (citrus aurantifolia) is klein en rijpt geel. Hij is zuurder dan de Perzische limoen, heeft meer pitjes en een dunnere schil.

Perzische limoen

De gekweekte Perzische limoen is wereldleider onder de limoenen. Hij is in 1885 ontwikkeld door de Amerikaan John T. Bearss en heeft niets met Perzië van doen. Het belangrijkste kenmerk van deze limoen is, dat hij pitloos is.

Shiikuwasha

De shiikuwasha, op zijn Okanimees shīkwāsā, lijkt sprekend op de (zoete) Chinese calamondin, en wordt wel de Taiwanese tangerine genoemd.

Vingerlimoen

De vingerlimoen is afkomstig uit de regenwouden van Australië. De microvrucht van deze struik (of kleine boom) wordt vingerlimoen (finger lime) of kaviaar limoen genoemd, naar de ronde sapblaasjes.

Zoete limoen

De zoete limoen (citrus limetta) wordt ook wel zoete citroen genoemd. De smaak is zoet, maar met alle kenmerken van een limoen. Populair als sap in Zuidoost-Azië en het Indische continent. Maar ook als zure smaakmaker in de Noord-Afrikaanse keuken.

Woestijnlimoen

De woestijnlimoen (citrus glauca) kan, zoals de naam al suggereert, goed tegen temperatuurschommelingen. De vrucht heeft een krachtige limoensmaak en wordt veel gebruikt in marmelades.

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Vergeleken met citroenen, bevatten limoenen minder vitamine C.

Samenstelling per 100 gram rauw product (zonder schil)

30
kcal
( 125,5 kJoule)
0,7
gram
eiwitten
10,5
gram
koolhydraten
1,7
gram
waarvan suikers
0,2
gram
vet
0,1
gram
meervoudig onverzadigd
19
mg
omega-3
36
mg
omega-6
Vitaminen
16,7
µg
vitamine A
(2% ADH)
0,2
mg
nicotinezuur
(1% ADH)
8
µg
vitamine B9
(4% ADH)
29,1
mg
vitamine C
(36% ADH)
0,2
mg
vitamine E
(2% ADH)
0,6
µg
vitamine K
(1% ADH)
mineralen
33
mg
calcium
0,1
mg
koper
0,6
mg
ijzer
102
mg
kalium
6
mg
magnesium
2
mg
natrium
18
mg
fosfor
0,4
µg
selenium
0,1
mg
zink
 

Bronvermelding update januari 2021

Nutritionfacts Lime, raw | Nutritiondata.self.com Lime | Wikipedia (EN) Limoen | Veggipedia (EN) Chu Lu, Monograph on the Oranges of Wen-chou | Riverside libraries on citriculture Buddha's hand | Citruspages Limoen | Etymologiebank, M. Philippa e.a. (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands Limes | Citrus ID Horticultural varieties of citrus | R. Hodgson, 1967 The citrus industry