Het salie-geslacht is onderverdeeld in de ondergeslachten Leonia, Salvia en Sclarea, die op hun beurt in secties verdeeld zijn.

Slechts een beperkt aantal salies is voor consumptie geschikt. De belangrijkste commerciële soorten zijn de gecultiveerde soorten voor culinair gebruik, de echte salie (Salvia officinalis), de Griekse salie (Salvia fructicosa) - die in veel landen geldt als de vervanger van de superieure echte salie - en op afstand de balsamicosalie (Salvia tomentosa) die hoofdzakelijk voor kruidenthee wordt gebruikt.

Andere eetbare soorten zijn de Noord- en Midden-Amerikaanse Witte salie of bijensalie (Salvia apiana), de Chia (Salvia columbariae) en Mexicaanse chia (Salvia hispanica), waarvan met name de zaden gebruikt worden. Een aparte categorie bestaat uit fruitige salies, zoals de Vruchtensalie (Salvia dorisiana), de Grapefruitsalie (Salvia gesneriiflora), de Druivensalie (Salvia melissodora) en de Ananassalie (Salvia elegans) waarvan zowel de helderrode bloemen als de bladeren gegeten worden vanwege hun heerlijke ananassmaak. Salvia microphylla heet in Mexico mirte van de bergen en smaakt naar zwarte bessen. Het wordt gedronken als een verfrissende thee met zwarte bessensmaak.

De bladeren van de taaie Zuid-Afrikaanse salie (Salvia lanceolata) hebben een peperige citroensmaak en worden gebruikt om vis te kruiden.

Berucht is de Salvia divinorum ook bekend onder de naam Eclipse, of Mexican magic mint, een psychoactieve drug. Groeit in de bergen van het Mexicaanse Oaxaca. De bladeren en zaden worden al sinds de oudheid geconsumeerd door de Mazateekse Indianen in rituelen vanwege hun hallucinerende werking. Het gebruik van Eclipse werd populair in de jaren 1990. De werkzame halucinerende stof is salvinorine A. De verkoop ervan is in de meeste landen verboden.

Op de site beschrijven we de volgende soorten:

Balsamico salie

Balsamico salie (Salvia tomentosa), de uitgelezen salie voor de bereiding van thee.

Bergsalie

Deze appeldragende salie (Salvia pomifera) met zijn vlezige 'uitsteeksels' (gallen) die in Griekenland en Syrië voorkomt, en waarvan alleen de 'salie-appels' gegeten worden.

Chia

Chia (Salvia hispanica) is een pseudograan uit Midden-Amerika, dat daar al duizenden jaren verbouwd wordt naast maïs en bonen. Het wordt als graan gegeten en in brood verwerkt, maar ook als bindmiddel gebruikt.

Kleverige salie

De kleverige salie (Salvia glutinosa), die zijn naam dankt aan de kleverig, behaarde stengels. Komt vooral in ons land en in Duitsland voor, en wordt net als de bonte salie gebruikt bij de bereiding van wijn - nog niet beschreven.

Muskaatsalie (scharlei)

De muskaat-salie (Salvia sclarea) die behalve als aromatisch kruid wordt gebruikt voor de bereiding van Muskatellerwein van vlierbloesem. Wordt ook scharlei genoemd.

Bonte salie

De rood-getopte bonte salie (Salvia viridis) waarvan de bladeren en de zaden gebruikt worden bij het brouwen van bier (Orval bijvoorbeeld), wijn en likeuren.

Griekse salie

De appelsalie (Salvia fruticosa) ontwikkelt net als de Salvia pomifera appelachtige gallen. Komt op rotsachtige gronden voor, vooral in Israë. en wordt als kruidenthee gebruikt.

Echte salie

De gewone of echte salie (Salvia officinalis), het meest van alle saliesoorten verbouwd en gebruikt, vooral als kruid.

Witte salie

En tenslotte de witte salie (Salvia apiana), een in het wild groeiende soort, die net als de Griekse salie vooral voor thee wordt gebruikt - nog niet beschreven

De salieplant komt in het wild in drie regio's voor: in Midden- en Zuid-Amerika met minstens 500 soorten, in West-Azië met zo'n 200 soorten, en Oost-Azië met zo'n 100 soorten. In Europa is de soortenrijkdom bescheiden, met nog geen veertig soorten salie. Ter vergelijking, Turkije en Iran zijn samen alleen al goed voor 160 soorten salie.

De habitats kennen een groite geoklimatologische verscheidenheid van woestijnen en droge struikgebieden, tot loofbossen, dennen-eikenbossen en submontane altijd natte bossen. Maar veruit de meeste soorten houden van zonnige tot halfbeschaduwde omstandigheden en slechts enkele soorten zijn tolerant voor koude temperaturen en vorst. Je vindt de Salvia het vaakst langs beekoevers, waar kleine bomen en struiken zorgen voor enige vorm van schaduw en een hoge luchtvochtigheid.

Taalkundige aspecten, etymologie

Nomenclatuur

De naam Salvia is afgeleid van de Latijnse benaming voor de salieplant: salvia. Dit woord is verwant aan woorden als salvus (veilig, zeker, gezond) en salvēre (gezond voelen, genezen). Plinius de Oudere beschreef de plant als eerste, vermeodelijk aan de hand van de thans onder de boitanische naam bekende Salvia officinalis.

Populaire benaming

Ons woord salie kent een identieke etymologische geschiedenis.

Benamingen in diverse talen