top
Chou de Jalhay
Brassica oleracea sabellica
Chou de jahay
Zomaar zeven 'boerenkolen'
CHOU DE JALHAY - BRASSICA OLERACEA SABELLICA

Chou de Jalhay

Brassica oleracea subsp acephala var sabellica

Chou de Jalhay is een bladkool uit Wallonië, het Frans sprekende deel van België. De plant behoort net als boerenkool tot de Acephala-groep en is een sabellica (gekruld blad)

De acephala's zijn oleceraeae-kolen die niet tot koolvorming overgaan; ze worden wel de bladkolen genoemd. De brede bladeren van de chou de Jahay staan min of meer rechtop, hebben geen insnijdingen en zijn licht gegolfd. De plant wordt ook wel de Beurre blond genoemd, omdat de bladeren zeer licht van kleur zijn doordat ze geen anthocyanen bevatten. Er bestaat ook een Chou blond à grosses/larges cotes, een variëteit uit 1853, welke onder gunstige omstandigheden anders als normaal wel een - bovendien smakelijk - kooltje vormt.

De kool is tweejarig, en net als boerenkool bestand tegen matige vorst. Na de eerste vorst wordt de smaak van de bladeren zoeter, doordat het aanwezige zetmeel wordt omgezet in suiker. Door het 'vorstje erover' is bovendien het ongedierte dood.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Voor zover bekend niet Nederland verkrijgbaar. De oogsttijd is de winter, tot in het vroege voorjaar.

Culinair gebruik en bereiding

Het speciale aan deze kool is dat men tijdens de winter en in het voorjaar al scheuten kan oogsten, die als zeekool worden bereid. Was de bladeren goed. De nerven zijn weliswaar eetbaar, maar vragen een langere kooktijd, houd daar rekening mee. De nerf wordt verwijderd door het blad dubbel te vouwen en dan de nerf er uit te trekken (scheuren).

Snijd de bladeren in smalle strips. Lange bladeren (langer dan 50 centimeter) zijn vaak taai en de smaak nogal scherp.

De kool wordt voor het koken of roerbakken meestal kort geblancheerd, ook voor de bereiding van potée au chou.

Bereidingstijden (kooktijden)

blancheren
ca 5 minuten
koken
5-10 minuten
roerbakken
ca 7 minuten
stomen
niet bekend
 

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Net als bloemkool wordt de Jahay liefst in een open zak bewaard om uitdrogen te voorkomen. In de koelkast is ze zeker een week houdbaar, buiten de koelkast enkele dagen. Wanneer de bladeren lichter van kleur worden, geel of zelfs bruin kleuren, is de kool niet goed (meer).

slotregel

Oorsprong en verspreiding

De Chou de Jalhay komt uit de Waalse regio Jalhay en wordt wel de asperge der Walen genoemd, en ook wel brocali. Hij wordt al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw verbouwd.

Sinds 1980 wordt het Fête du chou à Jalhay gehouden. Daar serveert men traditioneel de specialiteit van de regio, de Potée au chou, een stamppot gemaakt met de lokale kool, geserveerd met volkoren brood en mosterd, of met gebakken spek, varkensworst en een glas witte wijn.

Taalkundige aspecten, etymologie

De kool wordt ook Waalse asperge, Beurre blond, Brocali of Jaune de Jalhay genoemd, In België wordt in plaats van bladkool de term pluk- of snijkool gebruikt.

slotregel

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Chou de Jalhay zit net als boerenkool barstensvol vitaminen en mineralen. Meer vitamine C dan hetzelfde gewicht aan sinaasappel bijvoorbeeld, maar ook veel B6, E en K. Daarnaast zit de kool vol antioxidanten en glucosinolaten, phytochemicaliën zoals luteïne en sulforafaan. Stomen en roerbakken leidt tot geen noemenswaardig verlies aan phytochemicaliën.

Samenstelling per 100 gram rauw product

50
kcal
( 209,2 kJoule)
3,3
gram
eiwitten
10
gram
koolhydraten
0,7
gram
vet
0,1
gram
verzadigd
0,1
gram
enkelvoudig onverzadigd
0,3
gram
meervoudig onverzadigd
180
mg
omega-3
138
mg
omega-6
Vitaminen
4612,8
µg
vitamine A
0,1
mg
vitamine B1
0,1
mg
vitamine B2
1
mg
vitamine B3
0,3
mg
vitamine B6
29
µg
vitamine B9
120
mg
vitamine C
817
µg
vitamine K
mineralen
135
mg
calcium
0,3
mg
koper
1,7
mg
ijzer
447
mg
kalium
34
mg
magnesium
0,8
mg
mangaan
43
mg
natrium
56
mg
fosfor
0,9
µg
selenium
0,4
mg
zink
 
slotregel

Bronvermelding update oktober 2020

Choux de Jalhay | Biodomstica Chou blond a larges cotes | Oranje lijst, oerakker Plukkool | De tuin van toen (website)