CITRUS MAXIMA
Eén reden hiervoor is de onduidelijke scheidslijn, die niet beter geïllustreerd kan worden dan doordat de Spaanse taal geen afzonderlijke namen geeft voor de pompelmoes, de pomelo en de grapefruit. Van de Citrus maxima, ook wel Citrus grandis genoemd, zijn bovendien zoveel variëteiten, dat het onderscheid voor de leek althans niet meer duidbaar en uitlegbaar is. In het bestek van deze site heeft het geen zin daar al te diep op in te gaan.
De Citrus maxima is een kleine boom, zo'n 5-15 meter hoog. De bloemen kunnen niet tegen vorst, vallen af, maar de boom is bestand tegen lichte vorst (-7 tot -10°). De bloemen en vruchten groeien solitair, in tegenstelling tot de vruchten van de grapefruit, die in trossen groeien. De eerste vruchten kunnen na 2 tot 8 jaar geplukt worden. Het duurt 3 maanden tot een jaar voor een vrucht volgroeid en rijp is.
De verschillen per ras zijn aanzienlijk: de kleur van het vruchtvlees (wit tot rose), de zoetheid, de dikte van de schil, de vorm en het oliegehalte. Een pompelmoes kan peervormig maar ook rond zijn en gerijpt geel, oranje of oranje van kleur. De doorsnede van een pompelmoes kan 30 cm of meer zijn, het gewicht tot wel 9 kilogram.
Gemiddeld is de vrucht minder bitter dan een grapefruit, en populair als handfruit. De buitenste schil bevat talgklieren en wordt verwijderd en niet gebruikt. Het witte binneste gedeelte van de schil wordt gekonfijt en gebruikt in marmelades.
Volgens kenners zijn verse pomelo's vele malen lekkerder dan de pomelo's die een heel transport voor hun kiezen hebben gehad. Niet verwonderlijk natuurlijk, en voor de kans krijgt pomelo rechtstreeks van de boom te eten, grijp deze kans met beide handen.
Houdbaarheid (bewaaradvies)
Pompelmoezen, hetzelfde geldt voor pomelo's, zijn gevoelig voor lage-temperatuurbederf en uitdroging. Daarom moeten ze goed geventileerd en buiten de koelkast worden bewaard. Als de schil van de vrucht nog glanzend is, betekent dit dat de vrucht nog niet helemaal rijp is. Wanneer de schil dof begint te worden is de vrucht eetklaar. Houdbaarheid bij kamertemperatuur: circa twee weken.
Oorsprong en verspreiding
China maakte er in de laatste eeuw voor Christus kennis mee. De belangrijkste teeltgebieden zijn China, Zuid Afrika en Mexico. Van de exporteurs van pomelo nemen Nederland en belgië respectievelijk de vierde en vijfde plaats in!
Taalkundige aspecten, etymologie
De Nederlandse naam pompelmoes zou een samenstelling van de woorden 'pompel' in de betekenis van 'dik voorwerp' en 'limoes', het portugese woord voor citroen, kunnen zijn, maar de samenvoeging pompel-limoes is nooit aangetroffen. Moes zou ook afkomstig kunnen zijn van 'moes' in de betekenis van mootjes. Pompelmoes wordt in het Nederlands altijd al voor de Citrus maxima gebruikt.
De naam pomelo werd aanvankelijk uitsluitend gebruikt voor de grapefruit. Hij zou een verbastering kunnen zijn van het Nederlandse woord pompelmoes. Het woord pomelo wordt in het Engels voor zowel de pomelo als de pompelmoes gebruikt, in het Frans voor grapefruit en in het Spaans voor alle drie.
VERTALING POMPELMOES/POMELO
RECEPTEN
MAXIMA-SOORTEN
De pompelmoes of pomelo is de grootste citrusvrucht met een doorsnede van 15-25 cm en een gewicht van 1 (normaal) tot ruim 4 kilogram. De schil is nogal dik, en meestal moeilijk af te pellen. De membranen (velletjes) zijn nogal eens stug, taai. Daar staat tegenover dat pomelo's heerlijk zoet kunnen zijn, soms met een vleugje zuur of bitter, en sappig.
Ze zijn enorm populair in Zuidoost-Azië waar ze vandaan komen en op grote schaal geteeld worden, maar ze veroveren de wereld
HONING POMELO
De honing pomelo of Guanxi (Citrus maxima guanxi) is in ons land bekend als de pomelo van de Chinees. Deze zoete pomelo wordt traditioneel verpakt in een rood netje.Hij dankt zijn naam aan het honingzoete vruchtvlees.
JAFFA SWEETIE
De Jaffa Sweetie is een in de Verenigde Staten ontwikkelde pomelo-hybride (Citrus paradisi Jaffa Sweetie) op basis van de Siamese pomelo. Het vruchtvlees is lichtgeel, sappig en zoet. De Jaffa Sweetie is identiek aan de oroblanco.
POMELIT
De Zuid-Afrikaanse pomelit (Citrus maxima) is befaamd om zijn ongeëvenaarde smaak. Lijkt sterk op de Hirado buntan.
KHAO THONGDI
De Thaise khao thongdi (Citrus maxima Thong Dee) is een forse pomelo, met roze vruchtvlees, dat gemakkelijk loslaat van de membranen (velletjes) dat sappig en lekker zoet is.
HIRADO BUNTAN
De hirado buntan (Citrus maxima hirado buntan) groeit in Japan en is na de mato buntan (Citrus maxima mato buntan) de Japanse nr 2: zoet, met wat zuurte en een vleugje bitter.
BUOI
De Vietnamese buoi (Citrus maxima hirado buntan) was altijd al heel populair in eigen land, waar men veel pomelo eet, maar is door de bemoeienis van een Nederlands ondernemer nu ook een belangrijk exportproduct voor Vietnam.
Gezondheidsaspecten
Voedingswaarde, gezondheidsrisico's
Pompelmoezen bevaten een grote hoeveelheid vitamine A en C.
