Het geslacht omvat slechts zes plantensoorten, waarvan er vier alleen in het wild voor komen, en er twee ook gecultiveerd zijn:

• Cichorium endivia (andijvie) en
• Cichorium intybus (lof en cichorei) - synoniem: Cichorium intybus var. foliosum

De planten in dit geslacht zijn meestal meerjarig, en groeien uit een penwortel. Hun bloeiwijze is meestal blauw, maar soms roze of wit.

Het kleine geslacht Cichorium maakt deel uit van de omvangrijke stam Cichorieae of Lactuceae, met meer dan 8.000 plantensoorten in 93 plantengeslachten, overwegend voor komende in gematigde streken op het oostelijk halfrond. Bekende gewassen uit deze stam zijn naast andijvie en lof, sla (Lactuca), paardenbloem (Taraxacum) en schorseneer (Tragopogon).

In de nog jonge geschiedenis van Cichorium als gewas zijn de meest uiteenlopende variëteiten ontwikkeld, die het getransformeerd hebben van een overwegend bittere, inpopulaire groente tot een zeer gewilde groente, denk alleen al aan de vele soorten lof en radicchio, maar het assortiment is nog veel breder.

 

#oorsprong en verspreiding 

 

#asteraceae 

Cichorei is een plantengeslacht uit de Oude wereld, van origine voor komend in het Middellandse zeegebied en - voor wat betreft de Cichorium battae - het hoogland op het Arabisch schiereiland. Het geslacht is door Linneaus beschreven, die de Chicorium intybus en endivia wist te onderscheiden ondanks hun grote overeenkomsten. De naam kikora of kikoreia wordt al veel eerder door Theophrastus genoemd. Hij leefde van 370-285 voor Christus. Hij, en na hem Nicandros, beschrijft de medicinale kwaliteiten van cichorei, met name als tegengif voor beten van reptielen en insecten. Dat doet Dioscorides ook.

In deze vaak geciteerde, niet geverificeerde anekdote wordt cichorei gebruikt als metafoor voor 'verliezer': Nadat de troepen onder leiding van de Italiaans-Zwitserse Graaf van Milaan Maximiliaan Sforza in 1513 de Franse aanvallen hadden afgeslagen in de Battaglia di Novara (Slag om Novara) vierden zij dat door cichorei op hun speren te spiezen, zuchoria! zuchoria! roepende, om de Fransen en iedereen die met hen sympathiseerde weg te honen: 'losers'. Waar of niet waar ?

Gedurende de episode van de continentale blokkade door Napoleon in 1806, waarbij de invoer van producten uit Engeland en zijn koloniën verboden werden, ook koffie, deed cichorei als surrogaat voor koffie opgeld. Na de opheffing van de blokkade raakte het gebruik snel in de vergetelheid. Tot aan de twintigste eeuw, was het gebruik van cichorei voor velen een teken van armoede.

Sinds de ontwikkeling van minder bittere variëteiten in de negentiende en de toepassing van bleekteelt is cichorei een belangrijke groente in de met name Europese keuken geworden. Zelfs gebrande cichoreiwortel, in de Tweede wereldoorlog nog gezien als noodzakelijk kwaad in de vorm van surrogaatkoffie, doet de laatste jaren opgeld als serieuze vervanger van koffie, omdat het geen caffeïne bevat. De cirkel lijkt rond.

Taalkundige aspecten, etymologie

Cichorei is afgeleid van de Egyptische benaming kehsher of chicourueh. Dat werd in het Grieks kikoreia en in Latijn cic(h)orium. Het Griekse chorion betekent veld en intybus ingesneden.

Vertaling cichorei