top
Stekelige cichorei
Cichorium spinosum
Stekelige cichorei
 
Stekelige cichorei op de markt

Stekelige cichorei

De stekelige cichorei is een bladcichorei die zowel rauw als gekookt gegeten wordt. Hij maakt deel uit van de Kretaanse 'horta', het verzamelen en eten van wilde planten. Hij wordt er stamnagathi - Σταμναγκάθι - genoemd.

De plant is sterk vertakt en groeit bolvormig uit tot een semi-struik. Hij wordt een centimeter of 20 hoog. De plant heeft een penwortel. De bovenste takken vormen geen bladeren en ontwikkelen zich tot doornen, vandaar de naam.

De plant bloeit in juli en augustus. De bloemetjes zijn paars en staan met 5-6 in groepen. De bladeren zijn gelobd of diep ingesneden en smaken nog bitterder dan de bladeren van de wilde cichorei.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

De bladeren van de plant worden als groente gebruikt. Op Kreta wordt de plant uit het wild geplukt. Dat is een lastig karwei, gezien de vaak lastig te bereiken groeilocaties, en de stekelige takken. Het maakt deel uit van de 'chorta' (Χορτα) een traditie om wilde planten te verzamelen voor het eten. Trendy zijn deze stamnagathi, de molokhia (Corchorus olitotius), de avronies (spekwortel, Dioscorea communis) en de askolimbrous (Spaanse gouden distel, Scolymus Hispanicus).

De groente wordt ook gekweekt, sinds 2003 zelfs biologisch, zowel op Kreta als in Griekenland.

Culinair gebruik en bereiding

Om de biterheid terug te nemen, spoel je de bladeren met vers water of blancheer je ze. Gebruik geen zout in het water. De kooktijd bedraagt circa 10 minuten.

Houdbaarheid (bewaaradvies)

In een papieren zak in de koelkast, ongeveer een week, op een koele plek (12-15°) is cichoreiblad enkele dagen houdbaar.

slotregel

Oorsprong en verspreiding

De plant groeit van nature in het Middellandse Zeegebied, vooral op de eilanden in de Aegeïsche zee, Malta, Kreta en Sicilië. De plant komt ook op enkele plaatsen voor aan de kusten van Griekenland, Italië, Spanje en Libië.

De groente is zeer populair op Kreta waar de plant algemeen voor komt. Hij wordt daar stamnagathi genoemd. In het Grieks radicostivida.

Taalkundige aspecten, etymologie

De botanische naam duidt op de bladloze uitlopers van de plant, die op stekels lijken. De Kretenzische benaming stamnagathi betekent 'kruikstekels', en wordt verklaard uit het feit dat de stekelige takken gebruikt werden om kruiken af te stoppen, en de inhoud tegen stof, insecten en muisvraat te beschermen. In het Grieks is de benbaming van een terracotta kruik "stamna" (Στάμνα) en doorn "agathi" (Αγκάθι).

Benamingen in diverse talen

engels
spiny chicory
frans
chicorée épineuse
italiaans
cicoria spinosa
spaans
escarola
duits
gemeine wegwarte
arabisch
 
turks
 
hindi (india)
 
indonesisch
 
vietnamees
 
japans
 
chinees
 
 
slotregel

Gezondheidsaspecten

Voedingsstoffen - gezondheidsrisico's

Stamnagathi bevat omega-3 vetzuren, vitamine C (ascorbinezuur), beta-caroteen, vitamine E , kalium, natrium, ijzer, fosfor en magnesium.

Bronvermelding update april 2023

Cichorium spinosum | Schede di botanica Cichorium spinosum | Biodiversity of Cyprus by NGO Protection of the Natural Heritage and the Biodiversity of Cyprus Cichorium spinosum | Wild plants of Malta Photography Stephen Milsud Cichorium spinosum | Plants for a future Cichorium spinosum, Know what you eat | Danik M. Martirosyan, Functional Foods for Chronic Diseases, D&A Inc 2006 ISBN 0-9767535-2-9 Stamnagathi | En direct d'Athènes