Naast de vele kamerplanten zijn de Ficus religiosa, de bodhiboom, en de Ficus carica, de gewone vijg, zonder twijfel de bekendste planten uit het Ficus-geslacht. Wat de eerste betreft, Gautama Boeddha, stichter van het boeddhisme, bereikte de 'verlichting' onder een bodhi-boom in Bodhgaya in het Indische Bihar. In veel tempels staat een afstammeling van deze boom. De vijg, in ons land al langer bekend als gedroogde vrucht, wordt sinds de jaren zeventig ook vers aangeboden.

Vijgen hebben gemeen ook in gematigde tropische en subtropische gebieden te groeien, terwijl de meeste ficussoorten alleen in de tropen groeien. Veel ficussoorten hebben luchtwortels en dragen soortgelijke vruchten. Er zijn groenblijvende en bladverliezende ficussoorten. Alleen onderstaande vier soorten (eetbare) vijgen beschrijven we in deze site:

De gewone vijg

De vrucht van de gewone vijg is zeer populair als handfruit, vooral in gedroogde vorm. Hoewel de boom ook in ons land groeit, is Nederland geen producerend land, de meeste vijgen komen uit Turkije.

De wilde vijg

De vrucht van de Ficus sycomorus wordt de wilde vijg genoemd. Het is een minder bekende vijgensoort, eigenlijk de moerbeivijg genaamd. Zoals de gewone vijg ook in het wild voor komt, wordt deze 'wilde vijg' ook geteeld.

De clustervijg

De Ficus sycomorus vrucht van de gewone vijg is zeer populair als handfruit, vooral in gedroogde vorm. Hoewel de boom ook in ons land groeit, is Nederland geen producerend land, de meeste vijgen komen uit Turkije.

De bergvijg

De bergvijg Ficus johannis, ook wel de Afghaanse vijg genoemd, heeft kleine vrichten, die net als de gewone vijg de bemoeienis vraagt van wespen voor de bevruchting en vorming van vruchten. Je zult ze niet op de markt aan treffen.

 

#oorsprong en verspreiding

 

#moraceae 

Ondanks schaarse fossiele vondsten gaat men er van uit dat de gewone vijg één van de eerste zo niet de eerste gewas is geweest dat in het Midden-oosten bewust verbouwd werd, nog voor tarwe. In de Jordaanvallei, niet ver van Jericho, zijn vondsten gedaan van vijgen uit het negende millenium voor Christus.

De ficus heeft van oudsher een grote symbolische waarde in diverse culturen en religies. De gewone vijg bijvoorbeeld is één van de twee heilige bomen in de Islam, de boom naar de hemel. de Romeinen offerden het melksap van de (wilde) vijg aan Juno. De vijg is de eerste boom die in de bijbel wordt genoemd, en in Genesis 3:7 staat beschreven dat Adam en Eva schorten maakten van vijgenbladeren om hun naaktheid te bedekken.

De wilde vijg (Ficus sycomorus) leverde in Egypte het hout voor de sarcophagen van de farao's. De vruchten waren voor hen het symbool voor overvloed. De Egyptenaren kenden overigens ook de gewone vijg (Ficus carica).

De bodhiboom (Ficus religiosa) is onlosmakelijk verbonden met het boeddhisme De boom is vernoemd naar 'bod', dat verlichting betekent. Gautama Boedhha bereikte de verlichting zittend onder een bodhiboom in Bodhgaya, in de Indiase staat Bihar. Een andere ficus die vaak in boedhistische tempelcomplexen staat is de wurgvijg, hierboven afgebeeld in het Angkhor tempelcomplex in Cambodja.

De nationale boom van de republiek India is ook al een ficus., en de banyan (Ficus benghalensis) is beroemd om zijn enorme luchtwortels.

Taalkundige aspecten, etymologie

De geslachtsnaam Ficus die aan het geslacht is gegeven door Linnaeus, is afgeleid van het Hebreeuwse 'pagh' wat halfrijpe vijg betekent. In de prehistorie werd de boom door de in Griekenland wonende Pelasgi 'fik' genoemd.