Havervlokken worden net als havermout gemaakt van de rauwe 'volkoren' haverkorrel. Qua smaak en voedingsstoffen is er geen enkel verschil tussen havervlokken en goede havermout. Kooktechnisch is het verschil er wel, want vlokken hebben een langere kooktijd nodig, omdat ze dikker zijn en groter.
Om de kooktijd van havervlokken te bekorten, zijn de korrels vaak kort gestoomd, alvorens ze te pletten, of zijn de vlokken naderhand gestoomd, en soms ook geroosterd. Omdat er minder fysiek geweld nodig is om vlokken te producern, is het risico van fytase-afbraak bij vlokken geringer dan bij havermout. Haver bevat fosfor in gebonden vorm (fytinezuur),, maar bevat ook het enzym fytase dat ons lichaam helpt die fosfor beschikbaar en bruikbaar te maken. Ons lichaam maakt zelf geen fytase aan.
Havervlokken zijn vrij goed verkrijgbaar, van supermarkt tot reformwinkel en molen.
Je kunt havervlokken net als havermout gebruiken, maar havervlokken zijn - doordat ze dikker zijn en niet gebroken - zeer geschikt in warme bereidingen waarin het niet op het binden van een vloeistof aan komt, zoals in soep, in koek, en als topping.
Voor zoete, knapperige havervlokken als granola gebruik je per 100 gram havervlokken een eetlepel bruine suiker of honing, en meng je deze, met wat olie en zout en eventueel wat kaneel, noten en zaden door elkaar. Spreid het mengsel over een bakplaat en rooster de vlokken in een matig hete oven (180°) in 15-20 minuten. Tussendoor enkele keren omscheppen. Na het roosteren laat je de vlokken op de bakplaat of een platte schaal af koelen.
Havervlokken zijn minder goed houdbaar dan de volle haverkorrel. Reden daarvoor is de zemel, die voor 80% bestaat uit onverzadigde vetzuren, en daardoor de neiging heeft ranzig te worden. Bewaar haverproducten daarom altijd op een koele, droge plaats. Dit zijn de belangrijkste vetzuren in haver, uitgedrukt als percentage van alle olie in de haver):
De Europese voedselautoriteit (EFSA) heeft goedgekeurd dat haver en haverproducten worden aangemerkt als cholesterolverlagend. Deze gezondheidsclaim is alleen toegestaan wanneer éé portie van een met haver geproduceerd product minstens 1 gramβglucaan bevat.