top
Haverzemelen
Avena sativa
Havezemelen
 
Haverzemelen

Haverzemelen

Alle laagjes tezamen die het meellichaam van de havervrucht beschermen, worden de zemelen genoemd. Zemelen zijn vezelrijk zeer voedingrijk, maar bevatten ook veel zetzuren.

De zemel is in het spraakgebruik een vliesje, maar bestaat feitelijk uit enkele met elkaar vergroeide laagjes en de kiem! Onder de fijne zemel wordt aleen de zaadhuid verstaan, onder grove zemel de vruchtwand.

Zemelen bevatten veel oplosbare, verteerbare vezels zoals β-glucaan en foliumzuur.

Pas sinds 1980 is de techniek toepasbaar om zemelen uit haver te maken. Hierbij worden de zemelen als grovere fractie uit de gemalen haver gehaald.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Haverzemelen van gewone haver (Avena sativa) zijn algemeen verkrijgbaar .

Culinair gebruik en bereiding

Tarwezemelen kun je rauw en gekookt eten.

slotregel

Gezondheidsaspecten

Voedingsstoffen - gezondheidsrisico's

Alle haverproducten zijn in principe glutenvrij, omdat haver zelf geen gluten bevat. Maar haverzemelen zijn daadwerkelijk glutenvrij, wanneer de haver in een glutenvrije omgeving wordt verbouwd en verwerkt. Pas dan zal op de verpakking staan dat deze glutenvrij is, en ook door coeliakiepatiënten gegeten kan worden.

De Europese voedselautoriteit (EFSA) heeft goedgekeurd dat haver en haverproducten worden aangemerkt als cholesterolverlagend. Deze gezondheidsclaim is alleen toegestaan wanneer éé portie van een met haver geproduceerd product minstens 1 gram βglucaan bevat.

Hoeveel voedingsstoffen in haverzemelen zitten, hangt van veel factoren af, zoals de havervariëteit en teelt-omstandigheden. Vaak wordt een bandbreedte aangehouden: 15-18% eiwitten, 10-50% zetmeel en suikers, 10-40% voedingsvezels. Om zemelen genoemd te mogen worden, is als eis gesteld dat deze minimaal 16% voedingsvezels bevatten, waarvan een derde deel, minstens 5,5% bestaat uit βglucaan. De totale hoeveelheid aanbevolen zemelen bedraagt drie à vier eetlepels per dag (vrouwen 30 gram, mannen 40 gram). Overschrijdt deze hoeveelhei bij voorkeur niet, en ziog ervoor dat je (sowieso) voldoende drinkt, en voorkom obstipatie.

Onderstaande tabel geeft een goed inzicht in verdere samenstelling (hoeveelheden per 100 gram rauwe zemelen).

246,0
kcal
(1030,0 kJoule)
17,3
gram
eiwitten
66,2
gram
koolhydraten
1,5
gram
waarvan suikers
15,4
gram
vezels
7,0
gram
vet
1,3
gram
verzadigd
2,4
gram
enkelvoudig onverzadigd
2,8
gram
meervoudig onverzadigd
1231,0
mg
omega-3
2645,0
mg
omega-6
Vitaminen
0,2
mg
vitamine B1
(18,2% ADH)
0,2
mg
vitamine B2
(10,0% ADH)
0,9
mg
nicotinezuur (B3)
(5,6% ADH)
1,5
mg
pantotheenzuur
(25% ADH)
0,2
mg
vitamine B6
(10,0% ADH)
52,0
µg
foliumzuur (B9)
(26% ADH)
32,2
mg
choline
 
1,0
mg
vitamine E
(8,3% ADH)
3,2
µg
vitamine K
(4,3% ADH)
mineralen
58,0
mg
calcium
0,4
mg
koper
5,4
mg
ijzer
586,0
mg
kalium
235,0
mg
magnesium
5,6
mg
mangaan
4,0
mg
natrium
734,0
mg
fosfor
45,2
µg
selenium
3,1
mg
zink
slotregel

Bronvermelding update maart 2020

Havermout | Voedingscentrum Porridge oats | Hamlyns of Scotland Oatmeal | Wikipedia (EN) Tarwezemelen, know what you eat | Nutritiondata.self.com, Source: Nutrient data for this listing was provided by USDA SR-21 Mout | J. de Vries, Nederlands Etymologisch Woordenboek Proto-Nostratic *mul, *mol- | Allan R. Bromhard, The Nostratic Macrofamily: A Study in Distant Linguistic Relationship 1994 Mouton De Gruyter Berlin-New York ISBN 3-11-013900-6 Mout | Etymologiebank - N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haag Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to oat and barley grain fibre and increase in faecal bulk | EFSA European food safety authority Journal 2011; 9(6):2249
slotregel