top
Tasmaanse bergpeper
Tasmannia lanceolata
Tasmaanse bergpeper
 
TASMAANSE BERGPEPER | TASMANNIA LANCEOLATA  © 2007

Tasmaanse bergpeper

Met Tasmaanse bergpeper wordt de Tasmannia lanceolata - voorheen Drimys lanceolata - bedoeld, één van de drie Tasmanniasoorten die als specerij wordt gebruikt, en die tot de 'schijnpepers' wordt gerekend.

Het geslacht Tasmannia bestaat uit een veertigtal planten die van origine voor komen in Australazië, Australië, Nieuw Guinea, Borneo, het eiland Sulawesi (Indonesië) en de Philippijnen. Ze maken deel uit van de Winteraceae, een familie van 90 plantensoorten met aromatische bladeren, en bast. Zowel de bladeren als de vruchten van de Tasmanniasoorten geuren als peper, na droging.

De Tasmannia lanceolata is een groenblijvende struik van gemiddeld zo'n 5 meter hoog, die groeit in de Australische woodlands en het gematigde regenwoud van Zuidoost-Australië. De takken zijn vuurrood en de bladeren donkergroen. De langwerpige bladeren hebben een korte steelaanzet, en zijn aan de onderzijde bleek van kleur. Ze zijn zoals gezegd aromatisch, net als de vruchtjes die zich in de herfst ontwikkelen. Nadat de plant vanaf januari nieuwe bladeren heeft vormt, bloeit hij in het voorjaar.

De plant is groenblijvend en is hetzij mannelijk, hetzij vrouwelijk. Hij groeit op een rechte, sterk vertakte stam. De vruchtjes zijn rond en zo groot als een erwt (5-8 mm), maar ingesnoerd zoals een kers. Daarmee houdt de vergelijking met een kers niet op, want ze zijn onrijp dieprood van kleur en glanzend zwart wanneer ze rijp zijn. Iedere vrucht bevat 10-18 zaadjes. De eerste bessen worden al in maart geoogst. Het oogsten duurt tot einde juni.

De Tasmaanse peper groeit in het wild in de 'bush' en wordt daarom gerekend tot het 'bushfood'. De besjes werden door de kolonisten 'ontdekt' en gebruikt als peper. De smaakbeleving is 'getrapt, eerst ervaar je de fruitige aroma's en de scherpte, die plotseling kan omslaan in een intens branderige ervaring: "het is of de vrucht in je mond ontploft".

Niet alleen de vruchtjes van de Tasmannia lanceolata worden als specerij gebruikt, ook die van Tasmannia stipitata. Deze laatste wordt de Dorrigo peper genoemd.

De scherpe stoffen in de vruchtjes zijn polygodial (17,1%) en eugenol (1,2%). Daarnaast bevat de vrucht een groot aantal geurende componenten, die samen zorgen voor de typische bushfood-smaak, met een duidelijk kaneel-accent (safrol).

Tot die aromatische componenten behoren veel stoffen die we ook in zwarte peper (Piper nigrum) vinden, waaronder:

  • germaceen-D (1,5%), verantwoordelijk voor de houtgeur,
  • limoneen (0,2%), met de karakteristieke citrusgeur, D-limoneen sinaasappel, L-limoneen citroen,
  • α-pineen (0,5%), komt voor in rozemarijn en bonenkruid, en
  • β-pineen (0,2%), in komijn, den(neappel) en hennep,
  • α-phellandreen (0,2%), eucalyptus,
  • β-caryofylleen (1%), voor komend in oregano, kruidnagel, lavendel en hennep, en
  • linalool (1,6%), lentebloesem, lelie, ook voor komend in koriander, lavendel,

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

De peper is verkrijgbaar onder de naam Tasmaanse bergpeper.

Culinair gebruik en bereiding

De peper wordt gebruikt sauzen, chutneys, bij witte kazen en in olijfolie, en wordt naar Japan uitgevoerd om aan wasabi toegevoegd te worden, vooral besjes met een lager sanshol-gehalte (minder kaneelsmaak).

Net als bij andere pepers, is het bij Tasmaanse bergpeper niet verstandig deze lang mee te laten koken, omdat de aroma's dan vervliegen. Voeg de peper hoogstens tien minuten voor het einde toe, gekneusd of gemalen.

Het is verstandig om voorzichtig te zijn met de dosering, vooral wanneer de peper vers gemalen over voedsel wordt gestrooid.

slotregel

Oorsprong en verspreiding

De plant groeit in Australië, in bosrijk, bergachtig gebied tot een hoogte van 1.500 meter in Nieuw-Zuid-Wales, Tasmanië en Victoria.

De Winteraceae-familie stamt af van plantensoortren uit het supercontinent Godwanna. Het verspreidingsgebied, geconcentreerd in AustralAzië en MelAzië, strekt zich uit over de gematigde zones van Zuid-Australië en Nieuw-Zeeland tot de tropische gebieden in Borneo, Madagaskar, de Molukken, Papua Nieuw Guinea, de Philippijnen en Zuid- en Midden-Amerika.

De aboriginals gebruikten de plant al, ook voor medicinale doeleinden, zoals tegen huidklachten en maagpijn en als een vervanger van quinine. Ook de eerste Britse 'settlers' ontdekten het schepre vruchtje al gauw, en gebruikten het als vervanger van peper. De Britse 'link' komt ook tot uitdrukking in de verbouw van de plant in Cornwell in het Verenigd Koninkrijk sedert 1926, ruim een eeuw nadat dat in Australië was gebeurd. De besjes uit Cornwell worden Cornwell of Cornish pepper genoemd, ter onderscheiding van de Tasmaanse (berg)peper.

De oogst van de Tasmaanse peperbes vindt plaats van januari tot april. Ze worden onder meer vers gebruikt in ijs, en kunnen dan ook prima ingevroren worden (als dorperwtjes). De plant wordt ook geteeld.

Taalkundige aspecten, etymologie

De plant wordt gewoonlijk Tasmaanse bergpeper genoemd, hoewel de plant niet alleen in Tasmanië voor komt en niet uitsluitend in bergachtig gebied groeit.

Vertaling Tasmaanse bergpeper

engels
 
tasmanian mountain pepper,
cornish pepper leaf
frans
poivre de montagne tasmanie
italiaans
poivre indigène
spaans
 
duits
tasmanischer pfeffer
arabisch
 
hindi (india)
 
indonesisch
 
japans
 
vietnamees
 
chinees
 
 

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

De scherpe stof in de bergpeper is polygodial, een sesquiterpene dialdehyde. De scherpte die we ervaren wanneer we de stof innemen, delen we met andere zoogdieren, maar insecten ervaren deze niet. Men vermoedt dat polygodial de groei van Staphylococcus aureus en Candida albicans remt, zelfs bij geringe dosering.

De peper is rijk aan eugenol en bevat vitamine A, C en foliumzuur, naast verscheidene mineralen. Het verse vruchtje bevat meer anti-oxidanten dan bijvoorbeeld zwarte bessen.

RECEPTEN

Bronvermelding update maart 2020

Tasmannia lanceolata | Wikipedia (EN) Tasmannia lanceolata | Flora of Tasmania Drimys lanceolata | Plants for a future Winteraceae | Key to Tasmanian vascular plants, University of Tasmania Tasmannian pepper | Anfil Australian Native Food Industry Ltd The phytochemistry and chemotherapeutic potential of Tasmannia lanceolata | I. Cock, Griffith University Biomolecular and physical sciences, in Pharmacognosy Communications Vol 3 Issue 4 Dec 2013 pp 1-13 Tasmannia lanceolata | T.K. Lim Edible medicinale and non-medicinal plants, vol5, 2012 Springer Dordrecht, ISBN 978-94-007-5653-3