Qua smaak is het blad van de vijf-in-een-kruid net als die van piment (all-spice) een vereniging van smaken. In dit geval vijf kruiden: oregano, majoraan, tijm, komkommerkruid en munt. dat verklaart de vele benamingen van het plantje, dat ook Mexicaanse munt of Jamaicaanse oregano wordt genoemd.

De plant, de Plectranthrus amboinus, is meerjarig en wordt 30-90 cm hoog. De stengels zijn vlezig en behaard, De bladeren zijn zeer dik en sappig, het kenmerk van een succulent, en wanneer volgroeid dik bezaaid met zachte haren. Bij de lichtgroene bladeren geeft dat een bevroren aanzien, dat we ook kennen van ijssalade, bij de bonte bladeren is dat veel minder het geval. De bladeren ruiken fris en aangenaam. De bloemen zijn paars en groeien in slanke trossen.

Vijf-in-een-kruid is zeker niet winterhard maar doet het in ons land goed, zowel in de tuin, als in de kuip als in de keuken.

Culinair gebruik en bereiding

De bladeren hebben een sterke smaak, die goed harmonieert met vlees en gevogelte. Behalve gebruikt te worden als kruid, worden de bladeren ook als groente gebruikt, vooral in Zuidoost-Azië. De gedroogde bladeren worden ook als vervanger voor oregano gebruikt.

AANKOOP EN BEWAREN

Vijf-in-een-kruid is in ons land als tuinplant en kruid verkrijgbaar.

Van daar zou de plant over de Indonesische archipel en van daar naar Afrika en Zuid-Amerika zijn gereisd. Daar noemden de Spanjaarden het 'oregano de la Hoja Ancha' , de oregano met de brede bladeren. De plant groeit nog altijd in de regenwouden van Indonesië en Maleisië.

Behalve een overal toegepast gebruik als kruid voor gerechten met vlees en gevogelte, verschilt het gebruik per regio. In Zuidoost-AziË bijvoorbeeld kruidt men er vis- en schapencurries mee, in Vietnam soep, op de Caraïben salades. Het is de belangrijkste smaakmaker in de Cubaanse zwarte bonensoep Frijoles Negros. In India eet men het blad rauw met brood en boter, frituurt men het blad en gebruikt men het als smaakstof voor bier en wijn.

Taalkundige aspecten, etymologie

De Engelse taal is rijk aan alternatieve benamingen, zoals Indian borage. Veel benamingen verwijzen naar steeds weer andere landen: 'Mexican mint' (Verenigde Staten) , 'Spanish thyme' (Verenigde staten), 'Jamaika thymian' (Duitsland), 'Indian mint' (Zuid-Afrika) en zelfs 'French mint (Zuid-Afrika).

De meest lyrische benaming wordt in Indonesië gegeven: bangun-bangun, wat 'wordt wakker' betekent.

VERTALING VIJF-IN-EEN-KRUID

Uit onderzoek door de is gebleken dat de bewering dat torbangun lacterend is, op waarheid berust. Men mat een toename tot wel 65%. Ter vegelijking, fenegriek, dat dezelfde eigenschap wordt toegedicht, scoort 20% en Moloco-B12 tabletten 10%. De onderzoekers concluderen dat de plant zeer geschikt is voor dit doel.

In de Ayurveda is vijf-in-een-kruid (dodda pathri) een belangrijk medicinaal kruid, dat wordt gebruikt tegen verkoudheid, hoest, koorts en hoofdpijn. Eén op de drie huishoudens in India heeft de plant thuis staan met dat doel. Alleen de heilige basilicum (tulasi) is populairder.