Net als elders, hanteert men ook in Iran voor saffraan de internationale ISO-klasse-indeling, maar in combinatie met de Iranese klasse-indeling, die prominent aanwezig is in de branding. De beste saffraan is Negin (alleen topjes), gevolgd door Sargol. Van mindere kwaliteit zijn Dastreh en Pushali, de standaard-saffraan.

De saffraan wordt in 23 provincies verbouwd. Het belangrijkste teeltgebied is Khorasan in het noordoosten van Iran, meer precies Zuid-Khorasan and Khorasan Razavi, met plaatsen als Gonabad, Taybad, Khaf of Qaen. Een derde (!) van de wereldproductie komt uit één bepaald gebied in Khorasan, Torbat-e Heydariyeh, dat op zo'n 700 kilometer van Teheran ligt.

De Iranese saffraan wordt verbouwd op het centraal plateau, dat een droog tot semi-droog klimaat kent. De teelt is daardoor traditioneel aangewezen op irrigatie. In 2018 is het irrigatiesysteem van de saffraanvelden van Gonabad door de FAO aangemerkt als agrarisch erfgoed (agricultural cultural heritage).

Culinair gebruik

Saffraan is het juweeltje van de Perzische keuken. In een Iranees huishouden zal altijd saffraan aanwezig zijn, of het nu draadjes zijn, gemalen is, of alvast klaar gezet in de vorm van een direct bruikbare infusie. Populair zijn saffraandrankjes, zoals thee en koffie sohan, een op Turkse wijze gezette koffie met saffraan en kardamom.

Iran exporteert zijn saffraan over de hele wereld. Tot de grotere afnemers behoren de Verenigde Arabische Emiraten, China, Spanje, Afghanistan, India en Frankrijk. In Iran is men er van overtuigd dat hun saffraan in een aantal die landen wordt omgekat naar lokale saffraan, met de beschuldigende vinger vooral gericht op de Emiraten en Afghanistan, nadat Spanje in 2015 door de Europese Unie op de vingers is getikt voor de relabel-praktijk.

De export is gigantisch ondanks de internationale sancties die Iranese banken uit sluiten van het internationaal betalingsverkeer. In plaats daarvan maken de producenten gebruik van ruilhandel, waarbij ze de geoederen die ze in plaats van de saffraan krijgen op de lokale markt in geld om zetten om hun rekeningen (en werknemers) te kunnen betalen. Ook wordt gebruik gemaakt van bertalingssystemen als hawala in het Midden-Oosten en hundi in India.

In 2018 produceerde Iran volgens de Unie van Exporteurs in Khorasan 400 ton saffraan, ruim dertig procent meer dan het jaar ervoor. Hiervan wordt in de orde van 75% uitgevoerd. Iran ondervindt daarbij concurrentie vanuit Afghanistan doordat volgens Iranese bronnen landen als Italië, Duitsland, Nederland en Spanje de Afghaanse teelt ondersteunen 'om de monopolie-positie van Iran te breken'. Dat is de keerzijde, zo je wilt het neveneffect van de pogingen vanuit de Verenigde Staten en Europa (EU) om de onder Talibanheerschappij florerende opiumteelt af te breken.Niet uitsluitend in Herat.

Taalkundige aspecten, etymologie

Saffraan is afgeleid van het Arabische zaʻfarān (زَعْفَرَان), dat 'gouden veer' betekent. De geslachtsnaam crocus zou afgeleid kunnen zijn van het Griekse kroke, dat draad betekent. Het Griekse krokos (κρόκος) betekent dan ook saffraan.

Vertaling saffraan

In the Journal of medicinal plants is een studie gepresenteerd waaruit blijkt dat het geen verschil maakt of je de dure stigma's of de goedkopere bloemblaadjes van de saffraankrokus gebruikt wanneer je saffraan gebruikt om een depressie te verlichten. Beide zijn even effectief.