De Alubia de Gernika wordt verbouwd in Mungia, Busturialdea en Lea Artibai. Añana in de provincie Álava, waarnaar hij genoemd is. De boon heeft het Baskisch Euko-kwaliteitslabel gekregen. De boon dankt zijn bijzondere kwaliteit aan de klimatologische omstandigheden, de unieke rode aarde en de ecologische teeltmethode. Hij wordt vanaf eind september, begin oktober geoogst.

De bonen zijn tussen 10 en 15 mm groot (100-zadengewicht 40 en 60 gram), paarsrood van kleur, met spikkels. Ze hebben een dunne huid, maar zijn zeer vormvast, ze zullen niet gauw stuk koken. Wel verdwijnt de tekening tijdens het koken.

Deze boon wordt net als de 'Toleso' gebruikt in het Baskische gerecht Alubiada, een bonenschotel die rtijdens het slachtseizoen wordt bereid met vers gemaakte varkensproducten als worst en bloedworst.

PEULVRUCHTEN KOKEN

Klik hier voor een uitgebreide beschrijving van de bereiding van gedroogde bonen in zijn algemeen. Hierin staat alles wat u weten moet over het wel of niet weken van bonen, het waarom, over het koken en over het schuimen van bonen. Lees dit artikel beslist, het is ook van toepassing op de pinto. Eet ze nooit rauw.

Week de bonen tevoren in koud water, gedurende de nacht. Met behulp van de snelkoker kan de inweektijd ingekort worden tot 1 minuut. Ververs ook na deze minuut het water, alvorend de bonen in de snelkoker te koken, afhankelijk van de maat van de bonen bij hoge druk tussen vijf en vijftien minuten.

BEREIDINGSTIJD (KOOKTIJD)

Net als in Zuid-Amerika verbouwde men de bonen aanvankelijk volgens de Milpa-principes in combinatie met maïs, dat in het Baskenland wél gewaardeerd werd, in tegenstelling tot elders in Europa. Halverwege de 17e eeuw was maïs gemeengoed in de het hele noorden van Portugal  en Spaanse regio's als Galicië, Asturiëen Baskenland. Toen kwam ook de aardappel

De commerciële teelt van de Baskische boon is in de achttiende eeuw begonnen. Zo'n 600 merendeels kleine familiebedrijven zijn bij de teelt van de boon betrokken.

TAALKUNIDIGE ASPECTEN

De benaming alubia is typisch voor Noord-Spanje, vermoedelijk afgeleid van het Arabische al-lūbiyā, dat op zijn beurt afgeleid is vcan het Perzische lubeyā.