Citroenbasilicum is een natuurlijke kruising van Ocimum basilicum (zoete basilicum) en Ocimum americanum (anijsbasilicum). Het is een zonminnende, tropische plant, die tenminste zes uur zonlicht per dag vraagt. Het enige dat hij vraagt is water. Zonder voldoende voedingsstoffen zal de smaak tamelijk vlak zijn, met andere woorden goede voeding is essentieel voor een heerlijke citroensmaak van de bladeren, dat is de eigenschap van deze niet voor niets citroenbasilicum genoemde plant.

Hoewel het een meerjarige plant is, leeft de plant zelden meer dan een jaar. Het is een snelle groeier, die gegeten moet worden voor hij bloeit, omdat de smaak van de blaadjes dan snel terug loopt en de bladeren taai worden. Citroenbasilicum wordt 20-40 cm hoog en heeft fluweelzachte, lichtbehaarde, lichtgroene bladeren, die net als de knoppen soms een paarsachtige gloed hebben. De plant draagt aan het einde van de zomer witte bloempjes.

De citroengeur en -smaak dankt de citroenbasilicum aan een aantal etherische olieën, waarvan neral (20-35% van de totale hoeveelheid etherische olie) en geranial (15-35%), de Z- en E-isomeren van citral, de belangrijkste zijn. Neral is duidelijk citroen, neral iets minder citroenig maar zoeter. Daarnaast bevat deze basilicum kampfer, thymol en eugenol.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Wanneer citroenbasilicum vers van de plant plukt, verwijder de bloemknoppen dan tijdig om te voorkomen dat de plant gaat bloeien en de eetbaarheid van de bladeren en de smaak terug lopen. Je kunt er dan steeds blaadjes van af nemen, hoewel de plant zal verhouten. Geef de plant water zodra de oppervlakte van de grond verdroogt. Wanneer hij daardoor verwelkt is, zal hij zich snel weer herstellen.

Culinair gebruik en bereiding

De blaadjes van de citroenbasilicum geuren weliswaar overdadig naar citroen, de smaak komt vooral tot zijn recht door de blaadjes (kort) te koken. Vervang citrioenbasilicum eventueel door een mild smakende gewone basilicum.

In Thailand gebruikt men de blaadjes onder andere in curries en in noedelgerechten, zoals khanom chin nam ya. Op de philippijnen gebruikt men de blaadjes, maar ook de zaadjes, die geweekt worden en dan in (zoete) desserts verwerkt.

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Citroenbasilicum is als plant verkrijgbaar en als zaad. Laat de zaadjes op water spruiten en verpoot de kiempjes na 2-3 weken naar voedselrijke grond.

Blaadjes kunnen, mits goed verpakt, ingevroren worden.

De plant is in 1790 door João de Loureiro in 1790 beschreven. door Ieder land heeft zijn eigen benaming voor het kruid, en ook zijn eigen toepassing. In Laos is het de meest toegepaste vorm van basilicum en wordt gebruikt in curries, stoofgerechten en roerbakschotels. In Indonesië wordt het op dezelfde manier gebruikt, en heet het kemangi. In Thailand wordt het gebruikt naast andere soorten basilicum, onder meer in noedelgerechten, en wordt het kruid ook wel grijze balsicum genoemd, vanwege de licht behaarde blaadjes.

Het kruid wordt ook gebruikt in de Arabische en Perzische keuken.

Taalkundige aspecten, etymologie

Het woord basilicum is ontleend aan het Latijnse woord voor vorstelijk 'basilicum', naar het Griekse 'basileus' wat koning, vorst betekent, en dat ook de basis vormt voor het woord 'basiliek'. In Nederland wordt voor basilicum ook wel de benaming 'koningskruid' gebruikt. Het woord Ocimum is afgeleid van het Griekse woord voor 'te ruiken'. Als botanische naam wordt ook wel basilicum x citrodorum gebruikt.

VERTALING CITROENBASILICUM