De bergamot groeit in Italië en Frankrijk en is voor het eerst door Volckamer beschreven in 1708-'11. Hij beschreef twee soorten, Risso en Poiteau beschreven er tussen 1818 en 1822 nog eens vijf:

• de Citrus bergamia vulgaris (de gewone bergamot),
• de Citrus bergamia torulosa ,
• de Citrus bergamia parva ,
• de Citrus bergamia mellarosa, en
• de Citrus bergamia mellarosa plenna.

Er is lang gegist over de botanische oorsprong van de bergamot. Vermoed wordt dat hij in Italië is ontstaan uit een zaailing. Lange tijd dacht men dat het een citroen was, maar in de jaren 60 van de vorige eeuw toonde Chapot aan dat de vrucht ontstaan is uit een bittersinaasappel, de Citrus aurantium en een zure citroen (de Citrus limetta). De overeenkomst met de limetta is het aroma, waardoor deze ten onrechte wel bergamot wordt genoemd.

De schil van de bergamot is niet zo dik, en het oppervlak kan glad zijn maar ook ruw of geribbeld. De vrucht heeft veel segmenten met stevig vruchtvlees. De smaak is (zeer) zuur, met een licht bittere nasmaak. Zowel de bladeren als de vruchten bevatten een sterk prikkelende, aangenaam ruikende olie

Culinair gebruik en bereiding

In Italië gebruikt men de rijpe vrucht vooral voor de bereiding van smaakstof en de onrijpe vrucht voor het maken van aromatische olie, om deze te konfijten en voor het maken van Arancello, minstens zo beroemd als Limoncella, maar die wordt niet van de bergamot maar van citroen gemaakt. De vrucht wordt niet als handfruit gegeten, wel worden partjes in de thee gedaan, zoals met citroen wordt gedaan.

Bergamotolie wordt door koude persing van de schil van de nog onrijpe vrucht verkregen of door oplos-extractie. De olie is licht groen-geel tot oranje van kleur en heeft een fruitige geur met een balsemieke ondertoon. Voor 1 liter olie is 200 kilogram verse bergamotschillen nodig; voor 500 gram bergamot-essence 200 kilogram fruit.

Daar zou de vrucht in Santa Caterina gekruist zijn met een citroen. Deze lezing wordt onderschreven door Spinelli (1951) die wijst op de eerste registraties van de Calabrische bergamot in 1726 en Bomboletti (eerder al, in 1879) die verwijst naar de legenda van de monnik Mènza die de zaden naar Calibrië had meegenomen.

Feit is dat de Calabrië de thuisbasis van de bergamot is en dat deze daar sedert de eeuwen geproduceerd wordt. Pas halverwege de twintigste eeuw vindt er verspreiding van de bergamot plaats, onder meer naar Argentinë, waar men hem kruiste met de Cleopatra mandarijn. Bergamot komt sindsdien ook voor in Brazilië en Urugay, maar de belangrijkste concurrentie van de telers in Calibrië komt uit Ivoorkust. Daar teelt men bergamots die gekruist zijn met andere bittersinaasappelen, vermoedelijk beldi's uit Marokko en Algerije. Ook in Turkije (tussen Bodrum en Anatolië) wordt sinds 2000 de bergamot verbouwd en in China, het citrusland bij uitstek.

Taalkundige aspecten, etymologie

Niet alleen over de oorsprong van de bergamot is men het oneens, ook over de oorsprong van de naam verschilt men van mening. Bergamot is men het niet eens. Columbus zou de vrucht naar Berga hebben meegenomen, een plaats nabij Barcelona, en daar zou hij naar zijn vernoemd. Volckamer betwijfelde eerder al (1708) dat de naam naar het Italiaanse Bergamo zou verwijzen, daar groeit de vrucht immers niet. Hij veronderstelde dat de naam uit het Turks kwam, waar de naam beg-armudi (peer van de heer) werd gebruikt voor wat we nu de bergamot-peer of maatjespeer noemen.

VERTALING BERGAMOT