Qua smaak is de chinookzalm een gemiddelde zalm, qua grootte en qua betekenis voor de zalmindustrie meer dan gemiddeld. Bij hengelaars is de chinook zeer geliefd, wat wil je, hij kan bijna anderhalve meter lang worden en ruim 50 kilogram zwaar. Met zijn temperament is het binnen halen van een chinook geen sinecure.

De chinookzalm heeft zoals andere zalmen een torpedovormig lichaam met achter op de rug een vetvin. Ze zijn relatief zwaar geschubd, en zijn onder meer te herkennen aan hun zwarte tandvlees. Ook de flanken zijn zwart, althans in de zomer, in de winter krijgen zij een purperen gloed.

Het lijken groot uitgevallen cohozalmen. Volwassen zalmen hebben in de oceaan een helder zilveren kleur, met rode, purperen en blauw-groene accenten. Ze paaien in relatief diep water in de periode van september tot december. Wanneer het vrouwtje de eieren heeft gelegd, ze doet dat in vier tot vijf broedsel, hoedt ze daar enkele dagen tot enkele weken over, waarna ze sterft. De mannetjes zoeken intussen een ander vrouwtje.

De chinook is koploper onder de zalmen met gemiddeld 5 400 eieren. Steelheads leggen er 4 900, andere zalmsoorten tussen 1 000 en 3 000 eieren.

De eieren komen drie tot vijf maanden later uit en dan begint de snelle transformatie van larve naar jonge vis. Die is al voltooid in april. dan trekken de nog jonge vissen massaal naar zee, om niet al het jaar erop, maar veelal pas drie tot vier jaar later weer terug te keren. Sommige blijven wel acht jaar in de oceaan.

Chinookzalmen leven in de regel vlak onder de kust, hooguit zo'n honderd meter uit de kust. In het zomerseizoen trekken ze langs de kustlijn naar hun paaigebied op de rivier. Overdag trekt hij naar diepere gedeelten, op 60-80 meter diepte, 's ochtends vroeg verschijnt hij regelmatig aan het oppervlak. Hij mijdt het daglicht.

Het 'stroomtype' chinook komt vooral in de grote rivieren voor. Ze verblijven langer in het zoete water dan chinooks van het 'oceaan-type', die het vaak al na drie maanden voor gezien houden. De jonge zalmen van het stroomtype zijn door hun langere verblijf in het zoete water veel groter als ze naar zee trekken, en verblijven ook daar langer dan de zalmen van het oceaantype. De smolts zijn vaak al groter dan een decimeter. Men vermoedt dat de differentiatie tussen stroom- en oceaantype een reactie is op de beperkter capaciteit van de kleinere stromen waarin het oceaantype paait. Dit type chinookzalm komt vooral voor in de kleinere stroomgebieden in Noord-Amerika.

De jonge chinookzalmen voeden zich in het zoete water met de larven van insecten en kleinere vissen. Eenmaal in zee ontpopt de chinook zich als een jager op voedzame zeebewoners als haring en pijlinktvis, en laat hij rood-gepigmenteerde schaaldieren links liggen. Aan dit voedzame dieet dankt hij zijn snelle groei, maar door het ontbreken van astanxanthine in zijn dieet kan zijn vlees veel minder roze zijn, dan je van zalm zou verwachten.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Hoewel de chinookzalm buitengewoon groot kan worden, is de maat op de markt gemiddeld zestig centimeter, met een gewicht van zo'n 4,5 kilogram.

Culinair gebruik en bereiding

De hier gegeven bereidingstijden zijn een indicatie, bovendien slechts een kleine selectie van de bereidingswijzen van zalm.

Bereidingstijden (kooktijden) - filet

Bereidingstijden (kooktijden) - hele vis

De chinookzalm is é´n van de zes zogenaamde Alaska-zalmen: Chinook, Chum, Coho, Pink (rose), Sockeye (rood) en Steelhead. Als één van de weinige Oncorhynchus heeft de chinookzalm zich zelf ook in de Patagonische zee gevestigd, in Zuid-Amerika, waar hij paait in de Rio Santa Cruz..

Taalkundige aspecten, etymologie

De geslachtsnaam Oncorhynchus komt uit het Grieks en duidt op de snuitvorm, 'onco betekent haak, rhynchus betekent bek. De soortnaam chinook wordt merkwaardig genoeg vooral door biologen en 'buitenlanders' gebruikt. In Alaska noemt men de zalm altijd de koningszalm ('kingsalmon').

Benamingen in diverse talen

 

#inleiding  #duurzaamheid #gezondheidsaspecten (voedingswaarde)

Eén van de problemen waarmee de chinookzalm te maken heeft gehad, is de explosieve groei van het ansjovisbestand in 2015. De jonge vissen die de rivier inruilden voor de oceaan, deden zich eraan tegoed, in plaats van het gebruikelijk dieet van kril rotsvis. Het eenzijdige dieet leidde niet alleen tot tot een thiamane-tekort (vitamine B1) bij de vrouwtjes, de ansjovis bevat ook een enzym dat thiamine af breekt, een dubbele klap. Het thiaminetekort manifesteert zich in zich minder goed ontwikkelende jonge zalemen, die gemakkelijk ten prooi vallen aan jagers.

De remedie was de vrouwtjes te vangen bij de Keswick Dam en naar de Livingston Stone Fish Hatchery bij de Shasta Dam te brengen. In de broederij werden de eitjes van de vrouwtjes geoogst, nadat de vrouwtjes een thiamine-boost toegediend kregen. Het broedsel is naderhand uitgezet in de McCloud rivier.

Certified sustainable seafood MSC

De volgende zalmsoorten zijn MSC-gecertificeerd (december 2014):

Alaska zalm (november 2007). Vangstgebied: de territoriale wateren langs de kust van Alaska.

Sockey-zalm uit de Fraser rivier in Brits Columbia (augustus 2010)

Annette Island Reserve zalm (juni 2011). Annette Island Reservaat in Zuid-Alaska.

Iturup Island roze zalm (november 2007). Vangstgebied: Iturup Island, Rusland.

Brits Columbiaanse roze zalm (september 2009). EEZ wateren van Brits Columbia en de Canadese Stille Oceaan

Norady Severa-Bolsheretsk zalm westelijk Kamchatka, Zee van Okhotsk en de rivieren Bolshaya, Opala en Kikhchik.

Sakhalin Island net trap roze zalm (juni 2012)Oost-Sakhalin Island, Rusland

Kweek

Eén van de kwekerijen van koningszalm is het Nieuw-Zeelandse Ora king salmon, die kan bogen op het groen-predikaat van Seafood watch, en wordt beschouwd als een duurzaam gekweekte zalm : zonder gebruikmaking van chemicaliën, zonder impact op natuurlijke habitats door ontsnappen en gekweekt uit eigen broedsel. Op alle drie factoren behaalt de Ora king salmon de maximale score.

 

#inleiding  #oorsprong en verspreiding  #gezondheidsaspecten (voedingswaarde)