Deze ondersoorten - evolutionaire eenheden (ESU) - komen in bepaalde gebieden voor en zijn daarom vernoemd naar de rivier waar ze paaien, zoals de McCloud River red band trout (Oncorhynchus mykiss stonei) de Columbia River redband trout (Oncorhynchus mykiss gairdneri) en de Great Basin redband trout (Oncorhynchus mykiss newberrii). Andere zijn genoemd naar hun kleurstelling, zoals de Oncorhynchus mykiss aguabonita, de goudforel, en de Oncorhynchus mykiss irideus f. beardsleei of blauwrug.

De regenboogforellen zijn verwant aan de Pacifische zalm. Steelheads zijn net als zalmen anadroom, trekken van zee naar zoet water om te paaien om weer terug te keren naar zee; redbands gaan nooit naar zee.

Wanneer stealheads op zee verblijven, zijn ze zilverkleurig. Tijdens hun verblijf in zee eten ze vis en alles wat aan hen voorbij komt. Ze groeien al snel uit van enkele kilogrammen tot wel twintig kilo. Wanneer ze de rivier optrekken, stoppen ze met eten en kleuren ze donker, worden de stippen op hun lichaam geprononceerder en tekent zich een intensief roze streep over de lengte af. Bovendien groeit de onderkaak uit, zoals bij veel zalmsoorten het geval is.

Op het noordelijk halfrond trekken ze van het vroege tot het late voorjaar (januari tot juni) naar hun geboortegrond om te paaien. Op het zuidelijk halfrond is die periode van september tot november. De vrouwtjes leggen 2.000-3.000 eieren die door één of meer mannetjes bevrucht worden. Pas 4-5 maanden later komen de eitjes uit.

Redbands zien er uit als steelheads, maar zijn aanzienlijk kleiner. Het zijn bovendien territoriumvissen, wat wil zeggen dat ze een vast leefgebied hebben. Terwijl een steelhead na anderhalf jaar al een kilo of vier weegt, doet een redband er vier jaar over om dan pas een halve kilo te wegen. Ze worden gemiddeld 25 cm en rond 2,5 kilo, maar kunnen ook een halve meter lang worden. Redbands paaien van april tot juni, afhankelijk van de watertemperatuur en de stand van het water.

Net als de Atlantische zalm zijn regenboogforellen iteroparus, wat wil zeggen dat ze met tussenpozen van enkele maanden meerdere legsels hebben. Iedere keer maken ze de reis van zee naar zoet water en omgekeerd. dat doet althans zo'n tien procent van de vissen die het paaien overleeft. De jonge forellen verblijven 1-3 jaar in zoet water om zich op het zoute water voor te bereiden.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Veel op de Nederlandse markt aangeboden regenboogforel wordt verkocht onder de naam zalmforel en is vrijwel altijd een steelhead. Regenboogforel uit Nederlandse wateren (zoals het Veerse meer) is uitgezette forel, de regenboogforel komt hier van nature niet voor.

De meeste regenboogforel is echter gekweekt. Volgens criticasters is dat een forel met een zalmkleurtje. De kleur is afkomstig van het pigment astaxanthine, dat aan het voedsel dat voornamelijk bestaat uit vismeel wordt toegevoegd. Het geeft de vis een lichtroze of roze kleur. Astaxanthine is het pigment dat van nature in garnalen en kreeftjes zit, die de in het wild levende vis zijn roze kleur geven.

Culinair gebruik en bereiding

De hier gegeven bereidingstijden zijn een indicatie, bovendien slechts een kleine selectie van de bereidingswijzen van forel.

Bereidingstijden (kooktijden) - filets

Bereidingstijden (kooktijden) - hele vis

 

#oorsprong en verspreiding  #duurzaamheid #gezondheidsaspecten (voedingswaarde)

 

#forellen 

Tegenwoordig komt hij voor in 47 landen buiten het oorspronkelijke leefgebied, zelfs op de evenaar (Ecuador, Kenia en Oeganda) en het zuidelijk halfrond (van Chili tot de zuidpunt van Argentinië. Omdat hij niet gedijt in te warm water, worden in de warmere streken steeds nieuwe vissen uitgezet. Op dezelfde manier is de regenboogforel verspreid geraakt over de Verenigde Staten (de Grote meren) en Scandinavië.

De regenboogforel wordt al sinds het einde van de negentiende eeuw gekweekt, aanvankelijk vooral voor de sportvisserij. Sinds het begin van de twintigste eeuw is bij het kweken van de forel de nadruk verlegd naar voorraadbeheer, zowel van de natuurlijke visstand als met het oog op de visserij. Pas sinds de zestiger jaren van de vorige eeuw is de productie van de regenboogforel als voedsel 'booming' geworden. Inmiddels wordt meer dan 25 miljoen kilogram regenboogforel per jaar gekweekt, merendeels in de staat Idaho in de VS.

Taalkundige aspecten, etymologie

De soortnaam Oncorhynchus komt uit het Grieks en duidt op de snuitvorm, 'mykizha' waarvan 'mykiss' is afgeleid, is Russisch.

Benamingen in diverse talen

Aantasting diversiteit

Door gekweekte forellen uit te zetten (of te laten ontsnappen), komen deze terecht in habitats van andere regenboogforellen, die ze verdringen door concurrentie of kruisen. Van dat laatste is het voorbeeld de steelhead of kust-regenboogforel (Oncorhynchus mykiss irideus) die terecht is gekomen in wateren waar regulier de cutthroat forel leeft. Hieruit is een vruchtbare nieuwe forel, de cutbow is ontstaan. zoals is gebeurd met de Yellowstone cutthroat forel (Oncorhynchus clarki bouvieri) en de Westslope cutthroat forel (Oncorhynchus clarki lewisi). in de Kern, een rivier in Zuid-Californië zijn op soortgelijke wijze de populaties van de Kernrivier regenboogforel gilberti) en de Goudforel (Oncorhynchus mykiss aguabonnita), zoals elders populaties van de Oncorhynchus mykiss gairdneri, newberrii en stone zijn aangetast. Alle aanleiding voor beheers-, beschermingsmaatregelen gericht op het herstel van de populaties in die gebieden.

In Lake Crescent is juist de land-locked (wilde) kust-regenboogforel (Oncorhynchus mykiss irideus) het slachtoffer. Door het verlies van paaigronden in de Lyre-rivier loopt de stand van de forel sterk terug.

Dat dit gebeurt, komt doordat de regenboogforel in staat is gebleken zich aan de omstandigheden aan te passen. Daardoor is het een uitskenende vis gebleken om uitgezet te worden voor de sportvisserij. Zijn aanpassingsvermogen is zo groot dat hij niet alleen meer op de bodem bivakkeert en fourageert, maar ook aan de oppervlakte. Vrijwel zeker is dat de uitkomst van 100 jaar menselijke bemoeienis.

Certificering

Er is geen MSC-gecertificeerde visserij op regenboogforel. De Viswijzer geeft genuanceerd antwoord op de vraag welke regenboogforellen wel en niet duurzaam zijn. De aandacht gaat daarbij vooral om de grootschalig gekweekte regenboogforel (zalmforel).

In Chili worden de forellen overwegend in open kooien gekweekt, op open zee en in meren. Maar een klein deel wordt gekweekt in doorstroomsystemen of gesloten systemen. Het gehalte aan vismeel en visolie in het voer is hoog. Dat betekent dat veel andere vis gevangen moet worden om de forel te voeden. Net als de zalmkwekerijen is ontsnappen van vis naar open water een belangrijk probleem, temeer daar de regenboogforel van nature niet in deze regio voor komt. De Chileense regelgeving is aanzienlijk soepeler dan de Europese, en mede daarom geeft de Viswijzer de vis een rode aanduiding 'liever niet'.

Over de in Europa gekweekte regenboogforel in open kooien is de Viswijzer milder, hoewel de beoordeling op het soort voer en de duurzaamheid van het voer, en het risico van ontsnappen identiek is aan die van e Chileense kweek. Qua beheer scoort de kweek in Denemarken en Engeland goed, maar plaatst de Visvijver vragen bij de regelgeving en het toezicht daarop in Oost-Europese landen. Op grond daarvan krijgt de Europees gekweekte regenboogforel een oranje aanduiding 'tweede keuze'.

De kweek in doorstroomsystemen, onder meer toegepast in Noorwegen, Schotland, Denemarken, Frankrijk, België en ons land, krijgt in de Viswijzer een donkergroene aanduiding, net geen 'prima keuze'.

En dan is er nog Turkije. Bedrijven als Van Wijnen kweken hun regenboogforellen daar, volgens hun zeggen, in de gezonde bergen van Turkije. Sommige regenboogforel uit Turkije heeft net als veel forel uit de Verenigde Staten het duurzaamheidslabel van GlobalGAP.

Sea food watch beveelt de in de Verenigde Staten gekweekte regenboogforel aan als 'best choice', met de aantekening dat het een velig eetbare, gezonde vis is. Sassi heeft de sedert 100 jaar in Zuid-Afrika (Westkaap) gekweekte regenboogforel, die de Western Cape trout heet, op haar groene lijst. Er is biologisch geteelde regenboogforel.