top
Goudforel
Oncohynchus mykiss aguabonita
Goudforel
 
sustainibility
Goudforel - Oncohynchus aguabonita

Goudforel

Oncorhynchus aguabonita

De goudforel wordt als een ondersoort beschouwd van de regenboogforel, de Oncohynchus mykiss. Hij wordt echter meer en meer als een op zich zelf staand soort aangemerkt en Oncorhonchys aguabonita genoemd.

De goudforel is voor het beschreven aan het einde van de negentiende eeuw door D.S. Jordan van de Stanford University, die de forel haar eerste naam Salmo mykiss aguabonita gaf. Pas honderd jaar later is de goudforel ingedeeld in het geslacht Oncorhynchus en is de formele, botanische naam daar aan aangepast.

De vis leeft in koel, helder water van 14-17° hoog in de bergen, op 2.000-3.000 meter boven zeepiegel, en incidenteel in lager gelegen stromen met een hogere temperatuur, tot 21°. Hij voedt zich voornamelijk met kleine insecten en insectenlarven. De goudforel leeft in kleine scholen en is overdag voortdurend op pad en daarom vaak stroomopwaarts zwemmend te zien. Goudforellen laten zich gemakkelijk door andere vissen domineren, en gedijen het best in een omgeving waar geen of weinig andere vissen voorkomen.

De forel heeft de voor zalmsoorten typerende torpedovorm. Hij heeft goudkleurige flanken (met een tiental donkere vlekken) en buik. De rug is olijfgroen, overgaand in rood. Een goudforel is gemiddeld 20 en hoogstens 30 cm lang, en bereikt zijn volwassenheid wanneer hij nog maar 15 cm groot is. Het vrouwtje legt haar eieren vroeg in haar korte leven, gemiddeld in het derde of vierde levensjaar. Het aantal eitjes varieert van 300 tot 2.000. Ze paait, de enige keer in haar leven, in maart of april. De eitjes worden in bepaalde vaste plekken gelegd en door de mannetjes bevrucht. De verdere ontwikkeling is als die van andere zalmachtigen; de fry's komen binnen twee à drie weken na het paaien uit. Ze zijn dan 25mm. Ze zwemmen uit wanneer ze ongeveer dubbel zo groot zijn.

Aan het einde van hun eerste zomer heeft de parr een lengte van 3-4 cm, en groeit langzaam door tot 10-11 cm in het derde levensjaar en vanaf dan met 1-2 cm per jaar. Een goudforel wordt hoogstens negen jaar. De goudforellen die in de hoge alpinemeren leven, ontwikkelen zich sneller en worden groter dan de forellen uit de beken en stromen.

De goudforel wordt niet gekweekt. Gekweekte goudforel betreft een zo genoemde mutant van de regenboogforel, die sinds eind jaren zeventig ook in het wild wordt aangetroffen bij New Jersey. Er wordt wel gevist op de goudforel, maar minder door sportvissers dan door mensen die de vis waarderen om zijn smaak.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Culinair gebruik en bereiding

Omdat de goudforel een kleine vis is, leent deze zich er het beste voor om gesauteerd of (in zijn geheel) gerookt te worden.

De hier gegeven bereidingstijden zijn een indicatie, bovendien slechts een kleine selectie van de bereidingswijzen van forel. Gebruik voor goudforel de minimumtijden.

Bereidingstijden (kooktijden) - filets

bakken in koekenpan
3-6 min
pocheren in koekenpan
3-6 min
stomen
8-10 min
stoven
8-10 min

Bereidingstijden (kooktijden) - hele vis

bakken in koekenpan
8-10 min
pocheren in koekenpan
8-10 min
stomen
8-10 min
stoven
15-20 min
slotregel

Oorsprong en verspreiding

De goudforel komt van nature voor in beken en stromen in de zuidelijke Sierra Nevada, in Californië, en komt daarbuiten alleen in Noord-Amerika voor, op diverse plaatsen in de Verenigde Staten, vooral naast Californië in Wyoming, Idaho en Washington, en in het Canadese Alberta.

De goudforel leeft van oorsprong in de Gilden Trout Creek, de Volcano Creek, twee beken en de South Fork Kern River, op hoogten tussen 2.000 en 3.000 meter boven zeespiegel. Hij is in de loop der tijd omwilole van de vissport verpreid over (honderden) meren buiten dit leefgebied waar hij het vaak niet gered heeft of door kruising op ging in bestaande forel-populaties.

De goudforel is een kwetsbare populatie, gevoelig voor competitie met andere forelsoorten en overbevissing. Enkele variëteiten van de goudforel zoals de whitei zijn bedreigd en beschermd via de US Endagered Species Act.

Taalkundige aspecten, etymologie

De naam 'aqua bonito' is een vernoeming naar de waterval met die naam in de monding van de Volcano Creek, zijn oorspronkelijke habitat.

Benamingen in diverse talen

engels
(california) golden trout
frans
tuite doré
italiaans
trotta
spaans
trucha dorato
duits
goldforelle
 

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Samenstelling per 100 gram rauw product

114
kcal
(475 kJoule)
16,4
gram
eiwitten
5,2
gram
vet
0,9
gram
verzadigd
2,6
gram
enkelvoudig onverzadigd
1,2
gram
meervoudig onverzadigd
844
mg
omega-3
138
mg
omega-6
Vitamines
0,1
µg
vitamine A
(0,0% ADH)
0,3
mg
vitamine B1
(27,3% ADH)
0,3
mg
vitamine B2
(21,4% ADH)
3,6
mg
nicotinezuur
(22,5% ADH)
1,5
mg
pantotheenzuur
(25,0% ADH)
0,2
mg
vitamine B6
(14,3% ADH)
10,3
µg
foliumzuur (B9)
(5,2% ADH)
6,2
µg
vitamine B12
(248,0% ADH)
0,4
mg
vitamine C
(0,5% ADH)
0,2
mg
vitamine E
(1,7% ADH)
0,1
µg
vitamine K
(0,1% ADH)
Mineralen
34
mg
calcium
0,1
mg
koper
1,2
mg
ijzer
285
mg
kalium
17,4
mg
magnesium
1
mg
mangaan
41,1
mg
natrium
194
mg
fosfor
10
µg
selenium
½
mg
zink

Bronvermelding update maart 2020

Golden trout, goudforel | Wikipedia (EN/NL) Trout (mixed), nutritionfacts (voedingswaarde) | Nutritiondata.self.com Salmo trutta | FAO Fisheries and aquaculture Oncorhynchus aquabonita | Fishbase Oncorhynchus aquabonita | Nonindigenous aquatic species, USGS science of a changing world Oncorhynchus aquabonita | Animal diversity web, University of Michigan and Museum of zoology Oncorhynchus aquabonita | UC Davies, center for watershed sciences Oncorhynchus mykiss aquabonita | Califormia state fish