top
Rozenwater
Smaakmaker
ROZENWATER
BLOESEMWATERS
ROZENWATER (KASHAN)

ROZENWATER

Rozenwater is een vrijwel kleurloos waterdestillaat van de bloemknoppen van de roos. Het bevat naast water louter etherische olie, geen alcohol.

Rozenwater wordt overwegend gemaakt van de bloemknoppen van de van oorsprong Perzische Rosa damascena. Deze roos wordt de Iraanse roos of Mohammadi roos genoemd. De roos groeide op de hellingen van de Kouh Asbi nabij Ghamsar. Toen onder Malekshah the Seljuk de Miyandeh Moskee van Ghamsar werd gebouwd nam een official enkele rozen mee naar Damascus om ze daar te verbouwen. Hieraan zou de roos haar botanische naam danken.

De knoppen worden 's ochtendsvroeg geplukt, tijdens het sezieon dat van begin mei tot halverwege de maand juni duurt. De bladjes worden zo snel mogelijk verwerkt. Door waterdampdestillatie wordt de etherische olie uit de rozenblaadjes gewonnen. Rozenwater is van oudsher het bijproduct van deze destillatie. Want na de eerste destillatie wordt door condensatie uit de olie het bloesemwater gemaakt. Het wordt het waterdestillaat of hydrolaat genoemd.

De bloemknoppen bevatten etherische olie, waarin 2-fenylethanol zit, een organische verbinding die verantwoordelijk is voor de karakteristieke bloemengeur. Deze fenylethanol komt ook voor in andere bloemen, zoals hyacinten, anjer en geraniums.

VERKRIJGBAARHEID

Rozenwater wordt in een aantal landen gemaakt. Traditioneel wordt rozenwater gemaakt in Iran en Libanon, in Bulgarije, en in Turkije, Marokko en India (Utar Pradesh). Het beste rozenwater zou uit Kashan (Iran) komen.

GEBRUIK

Rozenwater wordt gebruikt in de Arabische, Noord-Afrikaanse, Indische, Perzische en Franse keuken. Klassieke toepassingen zijn marsepein, schaafijs en rahat lokum (Turks fruit). In veel religies wordt rozenwater ceremionieel gebruikt

BEWAREN

Rozenwater is zeer lang houdbaar, in gesloten fles.

Oorsprong en verspreiding

De roos is van oudsher een gewaardeerde geurende bloem. Er is geen volk of het waardeerde de bloem en het rozenwater dat men er van maakte. Dat gebeurde eeuwenlang op primitieve wijze, door rozenknoppen te macereren, tot de uitvinding van de alambiek.

Veel volkeren gebruikten de roos als medicijn, in India (Ayurvedic), de Grieken en Romeinen. En al op oude Assyrische tabletten van 1.200 voor Christus staat rozenwater afgebeeld. Zij macereerden de rozenblaadjes door ze in water te koken, uit te laten lekken en vervolgens in olie op te warmen.Ze gebruikten het niet als voedsel, maar als geurstof. Het is waar dat rozenwater daarmee al meer dan 2.500 jaar oud, het gedestilleerde rozenwater is dat zeker niet.

De Arabieren waren de meesters van het destilleren, een al millenia oude techniek die zij leerden van de Oude Egyptenaren en verbeterden. In de 8e eeuw, tijdens het Umayyad Kalifaat zou Khālid ibn ʿAbdallāh al-Qasrī het eerste destillaat van rozenknoppen getrokken hebben. In de eeuwen daarna wordt de techniek geperfectioneerd, onder meer door de Perzische, veelzijdige geleerde Ibn Sīnā (Avicenna genaamd)

De Rosa damascena zou tijdens de Sassanische dynastie gecultiveerd zijn. Vanaf de elfde eeuw werden rozen geteeld in het Koninklijk paleis in Edirne, in de gulhane of rozentuin. Daar werd ook rozenwater gemaakt. Hetzelfde gebeurde in het Topkapi-paleis in Instanbul. Rozenwater, maar ook conceftie van rozenblaadjes en siropen waren heel geliefd tijdens banketten in het Ottomaanse rijk. Er zouden rond 1640 wel 14 rozenwaterwinkels in de Oude bazar zijn geweest.

In die tijd is de roos door Ottomaanse handelaren naar een gebied in Centraal-Bulgarije gebracht, dat tegenwoordig de Rozenvallei heet, en ligt ingeklemd tussen de Sredna Gora en het Balkan gebergte .

Jaarlijks vindt in mei in Kashan een rozenfestival plaats, als aftrap van het nieuwe rozenseizoen. In Ghamsar kookt men de rozenblaadjes in speciale, rijk versierde potten voor de ceremonië wassing van de Kaaba, Hiervoor wordt altijd rozenwater (golâb) uit Ghamsar gebruikt.

Hoewel er ook fabrieken zijn, wordt het meeste rozenwater in Ghamsar thuis gebrouwen. De eerste fabrieken in Ghamsar zijn in de jaren 70 van de vorige eeuw tot stand gekomen, met steun van de Bulgaren.

De landen die momenteel rozenwater produceren zijn Bulgarije, Turkije, Iran, India, Oekraïne, de Verenigde Staten en Canada, Frankrijk, Groot Brittanië en Japan. De eerste vier zijn niet alleen de pionierlanden, maar ook de belangrijkste exporteurs.

Chemische analyse 12e eeuw op naam van Ibn al-Bayṭār

VERTALING ROZENWATER

engels
rose water
frans
eau de rose
italiaans
acqua di rose
spaans
agua de rosas
duits
rosenwasser
arabisch
ma'alwird
hindi (india)
 
indonesisch
air mawar
vietnamees
 
japans
 
chinees
 
 

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Rozenwater bevat tussen 6 en 8% etherische olie. Qua samenstelling is er veel verschil tussen rozenwater die wordt gemaakt volgens het in dit artikel beschreven 'natte' proces en rozenwater van gedroogde rozen. Het rozenwater van gedroogde bloemen bevat bijvoorbeeld 20-50% minder aromatische olie.

In India wordt de laatste techniek toegepast naast de gebruikelijke natte techniek, waarbij ook ander rozensoorten als de Damascusroos gebruikt worden.

Naast etherische olie bevat rozen tannine, gal- en vetzuren en vitamine C. Via het rozenwater krijg je daar relatief weinig van binnen, maar wel van de jam die van de bloemblaadjes wordt gemaakt.

BRONVERMELDING UPDATE MEI 2017

Damask Roses | J. Haynes, History of Roses Festival of Rose and Rose Water | F. Mirrozavi, Iran review May 2016 The Turkish rose | K. Hüsnü Can Baser e.o. A review of the history, ethnobotany and modern uses of the rose, 2012 American Botanical Council Issue 96 pp 40-53 Chemical Composition of Rose Water Volatiles | S.G. Agarwal, Journal of essential oil research 2005 17 pp 265-267