top
Amomum
Schijnkardamoms (Zingiberaceae)
AMOMUM
Amomum-kardemoms
KAPULAGA | WURFBAINIA COMPACTA

AMOMUM

Amomum is een plantengeslacht in de Gemberfamilie. Het behoort tot de onderfamilie van de Alpinioideae, net als het geslachten Aframomum, Wurfbainia, Lanxangia en Eletteria, waartoe alle belangrijke 'kardemoms' behoren. De 'echte' kardemom is in het westen de Elleteria cardamomum.

Planten in dit geslacht hebben met elkaar gemeen dat ze breed uitgroeiende rhizomen hebben, en goed ontwikkelde pseudo-stammen. Het zijn meestal groenblijvende planten, die in een bosrijke, vochtige en beschaduwde omgeving groeien. Hoewel de bloeiwijze varieert, hebben de planten met elkaar gemeen dat de bloemen altijd op een bladloze stengel groeien, die aan de voet van de plant ontspruit.

Linnaeus ordende aanvankelijk vier plantensoorten in het geslacht, de Amomum zingiber (Zingiber officinale of gember), Amomum zerumbet ( Curcuma zedoaria of witte curcuma), Amomum cardamomum (Elettaria cardamomum of groene kardamom) en de Amomum grana-paradisi (Aframomum melegueta of paradijsgraan). Geen van deze vier soorten wordt nu nog onder het geslacht Amomum geclassificeerd.

Er vindt bij voortduring aanpassing plaats van de botanische ordening van planten. Ook de Zingiberaceae ontkomen daar niet aan. In 2018 nog zijn drie gembergeslachten Conamomum, Meistera en Wurfbainia opnieuw ingedeeld en zijn er door Skornick en Poulsen drie geslachten aan de Zingiberaceae toegevoegd (Epiamomum, Lanxangia en Sundamomum). Bij deze ingrijpende herindeling waren in totaal 384 plantensoorten zijn betrokken.

Zo zijn de Amomum villosa en Amomum compactum ingedeeld bij de Wurfbainia, en worden nu Wurfbainia villosa en Wurfbainia compacta genoemd, en is de Amomum tsaoko nu Lanxangia tsaoko.

Het aantal kardemoms in het geslacht Amomum is dus uitgedund. Naast de Amomum subulatum (grote kardemom) en de ook wel de Amomum longiligulare, een plant met een doornige vrucht, die hoofdzakelijk medicinaal wordt gebruikt, en onder meer in Vietnam wordt verbouwd, en daar sa nhân tím heet.

Ter onderscheiding van de echte kardemoms in het Elettaria-geslacht, worden deze kardemoms net als de kardemoms in het geslacht Aframomum de 'grote kardemoms' genoemd, bara elaichi.

Oorsprong en verspreiding

Het geslacht amomum komt voor in de tropische regio van India tot Australië. Een dertigtal plantensoorten in het geslacht is inheems in China, en enkele soorten in de Himalaya en in de Stille Oceaan.

Taalkundige aspecten, etymologie

De botanische naam amomum is afgeleid van het Griekse woord 'amomon', de naam van een onbekend Indisch kruid. Vermoedelijk de Nepalese kardemom (Amomum subulatum).

Bronvermelding update juni 2020

Molecular markers of Curcuma | K.P. Prabhakaran Nair, The Agronomy and Economy of Turmeric and Ginger, 2013 Elsevier ISBN 978-0-12-394801-4 Amomum | eFloras: Flora of China Amomum | Wikipedia (EN/DU) Cardamom production | Spice crops, E.A.Weiss, CAB International 2002, ISBN 0-85199-605-1 Cardamom | Tablefare Black cardamom | Gernot Katzers spice pages Cardamom | Wikipedia (EN/NL) Kapulaga | Wikipedia (ID) Nutritionfacts cardamom | Nutritiondata.sel Elaa | Namah journal Agronomy and economy of [ . . ] cardamom | Agronomy and economy of black pepper and cardamom, 2011 Elsevier, K.P. Prabhakairan Nair, ISBN: 978-0-12-391865-9 Amomum | The Gingers of the world, Zingeraceae research center