Het Carthamusgeslacht bestaat uit een vijftiental hoofdzakelijk distels die van origine groeien in een gebied van de Middellandse zee tot Klein-Azië. Geen van hen is eetbaar zoals de artisjok, maar saffloer wordt als kleurstof (imitatiesaffraan) en als (saffloer)olie gebruikt.

De plant is een distel, en wordt geteeld om zijn kleurige bloemen en zijn oliehoudend zaad. Het gebruik van saffloerolie voor olieverf is vrij recent, de belangrijkste toepassing van saffloerolie is in de voedingsindustrie voor de bereiding van margarines en sauzen. De bloemblaadjes worden op de markt gebracht als goedkope versie van saffraan. Deze imitatie-saffraan brengt niet de saffraansmaak.

Saffloer groeit in alle gematigde streken, weerstaat vorst tot -7° en kan behoorlijk tegen zout en droogte, dat laatste mede door zijn diep wortelende penwortel. Hij plant zich voort door zelfbevruchting en in mindere mate door bestuiving door insecten.

De plant kan een hoogte van 150 cm bereiken, maar is gemiddeld kleiner. Een tak draagt tot wel vijf bloemen, die ieder 15 tot 20 zaden bevatten. Het is een distel, en dat verklaart waarom het oogsten in de meeste gevallen machinaal gebeurt, het is een plant om alleen met handschoenen aan te pakken.

De geculiveerde saffloer heeft 12 chromosomen en nauw verwant aan drie wilde soorten, de Carthamus flavesens (Libanon, Syrië en het vaste land van Turkije), de Carthamus oxyacantha (van het westen van Irak tot aan India) en de Carthamus palestinus (woestijngebieden van Irak, Israel en Jordanië) . Tussen haakjes staan de huidige vindplaatsen.

AANKOOP EN GEBRUIK

Heb ik te maken met saffraan of imitatiesaffraan (saffloer of Indian marygold? Het onderscheid tussen beide is met het blote oog waarneembaar. Saffloer'saffraan' bestaat uit blaadjes, saffraan uit draadvormige stigma. Deze stigma's zijn twee tot drie centimeter lang, trechtervormig, gerold en van boven ingesneden.

Er zijn meer manieren om te testen of je te maken hebt met saffloer of kunstmatig gekleurde saffraan en niet met originele saffraan. De eerste manier is door je ogen en je neus te gebruiken, de tweede door middel van de koudwatertest. Echte saffraan doet er even over voordat het in koud water kleurt, zowel saffloer als kunstmatig bijgekleurde saffraan zullen het koude water spontaan kleuren.

De distel werd al in India, Mesopotamië en Etiopië verbouwd voordat de Egyptenaren het 4000 jaar geleden deden. Men vermoedt op basis van evolutionair onderzoek dat de oorsprong ligt in gebieden aan de Euphraat (Mesopotamië).

De Egyptenaren gebruikten de distel als kleurstof al vanaf de12^edynastie (1976 voor Christus). In het graf van farao Toutanchamon (18e dynastie, overleden in 1323 voor Christus) zijn guirlandes aangetroffen die met saffloer gekleurd zijn. De Grieken beschrijven witte saffloer (de zaden) en rode saffloer (de bloemen). De olierijke zaden gebruikten zij voor lampenolie en voor de bereiding van zalven. De bloemen als rode kleurstof. De Romeinen verspreidden de saffloer naar Centraal-Europa, vanwaar het vanaf de 13e eeuw pas ook de rest van Europa veroverde. De Spanjaarden en Portugezen brachten het vervolgens naar de Nieuwe Wereld.

In Japan werd saffloer door buddhistische Koreaanse monniken in de 6e en 7e eeuw geïntroduceerd. Pas in de Edo-periode werd het op grote schaal verbouwd. Het werd Mogami-beniba genoemd, naar de regio Mogani (het huidige Murayama). De bloemblaadjes werden tot balen geperst om naar Kyōto vervoerd te worden waar men er roodgekleurde cosmetica van maakte, zoals lippenstift. Het werd ook gebruikt als kleurstof voor stof voor kostuums. Hoewel saffloer als kleurstof in Japan is verdingen door kunstmatige kleurstof, worden historische kostuums nog altijd met saffloer geverfd.

Het belang van saffloer voor de Japanse cultuur blijkt wel uit het digitale saffloermuseum, gebaseerd op de bronnen van de Yamagata universiteit. In Japan bloeit de saffloer in juni en juli, en worden begin juli festivals in o.a. Yamagata en Hyoto georganiseerd ter ere van de 'beniba'.

Saffloerfestivals zijn er ook in de Verenigde Staten in Buckeye, Arizona bijvoorbeeld, maar dan in september.

De belangrijkste saffloerproducerende landen zijn India, Mexico en de Verenigde Staten, die vieren meer dan driekwart van de wereldproductie voor rekening nemen, waarvan het leeuwendeel oliezuur-rijke variëteiten betreft.

Taalkundige aspecten, etymologie

Het woord saffloer komt via het Franse saflor en het Italiaanse saffiore, waarin net als in het Engelse woord safflower het woord voor 'bloem' is begrepen. De Arabische oorsprong luidt 'al usfur'

Carthamus, De botanische naam, is Latijn voor het Arabische quartum of gurtum, waarmee de kleur van het saffloer-extract wordt bedoeld.

VERTALING SAFFLOER