Smetana wordt gemaakt van de room die van gekarnde melk wordt geschept. Voor het zuren van de room wordt een cultuur van melkzuurbacteriën gebruikt die zowel voor de zuurte als de dikte verantwoordelijk is. Smetana is zeer vormvast, ook in ovenbereidingen.

Het is er in veel soorten, met vetgehaltes die variëren van 10% (als van zure room), meer dan 30%, vergelijkbaar met crème fraĩche, tot 70% aan toe. De keuze voor de vettere of minder vette smetana hangt af van de smaakvereiste en de bereiding. Smetana met een laag vetgehalte zal net als zure room bij verhitting schiften, en is vooral bestemd voor koude bereidingen, de vettere wordt als slagroom gebruikt.

De term smetana wordt gebruikt voor alle vergelijkbare producten die in Oost- en Centraal-Europa gemaakt worden, zoals het Duitse Schmand.

AANKOOP EN GEBRUIK

De beroemdste toepassing van smetana is die in borsjst, de rode bietensoep, maar smetana wordt in tal van soepen en sauzen gebruikt.

BEWAREN

Altijd in de koelkast bewaren. De aangebroken verpakking is beperkt houdbaar, slechts enkele dagen.

Naast de originele Schmand worden veel producten gemaakt die zijn afgeleid van Schmand of dienen als vervanging, waaronder vet-arme producten.

De oorsprong van Schmand zal zoals de oorsprong van gefermenteerde zuivel in het algemeen in het osten van Europa liggen, met Turkije als bakermat. Daar kent men overigens geen bereiding zoals schmand, wel zeer vette yoghurts.

Taalkundige aspecten, etymologie

Het woord schmand is net als smetana afgeleid van het Gotisch-Germaanse woord smeitan, dat tot in de middeleeuwen smijten of gooien betekende, later (ook) smeren of strijken, vergelijk de Engelse woorden 'strike' and 'smear' en de Duitse woorden 'streichen' en 'schmetten', alle van dezelfde oorsprong. Hetzelfde geldt ook voor de Tsjechische, Russische en Poolse benaming van het product. Ook het Engelse 'smooth' (zacht) is hier van afgeleid.

In het taalgebruik is schmand ook overdrachtelijk gebruikt, als het bovendrijvende schuim, refererend aan de schuimige room waar het van wordt gemaakt. In Oostenrijk bijvoorbeeld, waar schmand de pure, schuimige laag is op verse (rauwe) melk

ANDERE SCHMAND'S