top
Araucaria
Araucariaceae
Araucaria
Soorten
apenbomen in chili
Apenbomen in Araucanía, Chili | Araucaria araucana

Araucaria

Araucariaceae

De planten in het coniferengeslacht Araucaria kwamen gedurende het grootste deel van het Mesozoïcum overal ter wereld (het supercontinent Gondwana) voor. Veel soorten, zoals de apanbom, lijken al die tijd nauwelijks geëvolueerd te zijn, en worden wel relicten van de prehistorie genoemd.

De oudste soort is de Araucaria mirabillis, inmiddels uitgestorven. Van deze plant zijn fossielen gevonden in Patagonië (Argentinië) van 150-175 miljoen jaar oud, uit de Midden-Jura. Deze soort is nauw verwant met de Areaucaria bidwillii, een nog altijd in Australië voor komende soort, beroemd en berucht om zijn enorme vruchtkegels. Deze soort, die bunya-bunya wordt genoemd, is één van de drie Aracauria waarvan de zaden gegeten worden.

Het geslacht Araucaria behoort tot de Orde van de Ciniferales of Pinales, de verzamelterm voor alle planten die 'kegelvruchten' dragen, in het spraakgebruik vaak 'dennenappels' genoemd. Zoals gezegd zijn er (tenminste) vier waarvan de zaden eetbaar zijn. Deze zijn:

Sommige Araucaria imponeren door hun enorme hoogte (tot wel tachtig meter), hun gigantische vruchtkegels (tot wel twee kilogram) en hun prehistorisch uiterlijk, zoals de ogenschijnlijk geschubde apenboom.

De paranáden groeit in het zuiden en zuidoosten van Brazilië en het noordoosten van Argentinië, de apenboom voornamelijk in Chili en de al genoemde bunya-bunya in het oosten van Australi&eum;l, in Queensland. De grootste verscheidenheid aan Araucaria treffen we momenteel aan in Nieuw Caladoni&eum;, waar dertien van de twintig nog levende Arauacariasoorten voorkomen.

De zaden worden geassocieerd met pijnpitten, de zaden van sparren en dennen, en hoewel de zaden dus geen pijnpitten zijn, worden ze wel als zodanig aangeduid. In Zuid-Amerika noemt men ze piñas, pinhas, piñones of pinhões, dat zegt genoeg.

slotregel

Bronvermelding update februari 2021

Araukarien | Wikipedia (DE) Araucaria araucana | Threatened conifers Royal botanic garden Edinburgh A tree at the centre: The Mapuche-Pewenche, people of the Araucaria | United Nations Knowledge transmission La Guía Forestal Única | Neuquén informa, geraadpleegd op 3 februari 2021 Generational Change in Mapuche Knowledge of Wild Edible Plants in Andean Temperate Ecosystems of Chile | Antonia Barreau e.a. Journal of Ethnobiology, 36(2):412-432 (2016). https://doi.org/10.2993/0278-0771-36.2.412 Dietary options for the sauropod dinosaurs from an integrated botanical and paleobotanical perspective | Carole T. Gee, Biology of the Sauropod Dinosaurs: Understanding the Life of Giants (pp.34-56) Chapter: 3 Publisher: Indiana University Press Araucaria imbricata | Henry John Elwes and Augustine Henry, The trees of Great Britain and Ireland, Edinburgh 1906, Biodiversity heritage Library The Araucaria Family: Araucariaceae | Wayne's word, geraadpleegd op 2 februari 2021 Monkey Puzzle - Araucaria araucana | IUCN Red List 2020-3 Araucaria araucana (Molina) K.Koch | Global partnership for plant conservation, World Flora Online (2020) geraadpleegd op 2 februari 2021 Araucaria araucana (Molina) K.Koch | The gymnosperm dartabase Araucaria araucana | Oregon State university Landscape Plants Araucaria araucana / Monkey Puzzle tree | American conifer society Araucaria araucana | A.H.J. Faassen De Kleefste tuinen en Araucaria araucana, Natuurhistorisch maandblad 1980 69(9)
slotregel