Het is een oud gerecht, dat gebaseerd is op een gerecht dat met pastinaak werd gemaakt in de tijd dat Europa nog niet bekend was met de aardappel. Bij het Leidens ontzet, vijftig jaar later, waren aardappelen al wel bekend, en zeker bij de Spanjaarden waarmee de Zeventien provinciën sinds 1564 in oorlog - de naar later bleek tachtigjarige oorlog - verwikkeld waren. Maar het gerecht dat bekend is onder de naam Spaansche huspot, dat zij bij Lammerschans achter lieten toen ze bij het Leidens ontzet de vlucht namen, bevatte noch aardappelen, noch wortel.

In het kookboekje Volmaakte grondbeginzelen der keukenkunde uit 1758 staat deze Spaansche huspot (zonder 't') als volgt beschreven: "Snijd kalfs karbonade daar geen been in is, aan stukken, doet er wat saucysen en gehakt vleesch in balletjes by, stooft het te zamen met vleesch-nat, boter, wat notemuscaat en zout, en zo men wil wat moerilles, en wat men meer goedvind.". Dit recept is gebaseerd op een oud Spaans recept, olla podrida, waarover elders meer.

Het recept dat we hier geven is een interpretatie van de Spaanse hutspot met pastinaak en diverse soorten vlees, naar het recept dat ieder jaar door de leden van Leids academisch dispuut van Renaissancisten Proteus ter gelegenheid van het Leids ontzet wordt gemaakt. Het recept, waarin de oranje wortel terecht ontbreekt, is genoeg voor zeker acht personen.

Het verhaal luidt dat bij het Leids ontzet hutspot met peen werd gemaakt, oranje peen wel te verstaan. Deze zou als eerbetoon aan Willem van Oranje zijn 'gemaakt'. Een fabel natuurlijk, maar wel één met een vleugje waarheid. Want hoewel de wortel vanuit het Midden-Oosten in Spanje aan landde ten tijde van de Arabische overheersing, in de twaalfde eeuw, is de oranje 'caroteenwortel'inderdaad in ons land ontwikkelt. In de zestiende eeuw. Het had gekund, maar of het gebeurd is ?