In het zuiden van China snijdt men yóutiáo in stukjes, en doopt ze in rijstepap of sojamelk of soep, net als in het noorden van Vietnam, waar het broodje giò cháo quẩy wordt genoemd, en de soep in kwestie pho. In het noorden wikkelt men eet men het broodje gewikkeld in een flensje. Deze 'noedelrol' met yóutiáo wordt kăo ĕrkuā (烤饵块) of shāo ěrkuāi genoemd, en bestaat zowel in een zoete vorm, gegeten met een zoete bruine saus en pinda's, als in hartige vorm, met een beleg van lǔfǔ en taugé. Het is geliefd streetfood in het oosten van China.

Traditioneel wordt youtiao gemaakt met ammoniumbicarbonaat als rijsmiddel. wordt genoemd (in het Chinees beter bekend als 臭粉). Het zorgt voor een lichtere of knapperigere textuur dan kan worden bereikt door bakpoeder of soda te gebruiken. Hoewel het door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) algemeen als veilig wordt erkend (GRAS), is het enorm impopulair geworden en is het alleen nog verkrijgbaar bij enkele grote bakleveranciers.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Tenzij je in de omgeving van een Chinese bakkerij woont (Rotterdam, Den Haag, Amsterdam), zul je verse yóutiáo zelf moeten maken, die worden hier niet gebakken. Wel zijn de broodjes diepvries verkrijgbaar bij de Aziatische speciaalzaak.

Tijdens de Zuidelijke Song Dynastie in 1142 fabriceerden de kanselier Qín Huì (秦檜) en zijn vrouw beschuldigingen tegen generaal Yuè Fēi (岳飛), die deze met de dood moest bekopen. Verontwaardigd daarover zou een bakker een broodje hebben gekneed dat dat de kanselier en zijn vrouw verbeeldde. Hij wierp het in de hete olie onder het slaken van de kreet: "yóu zhá guǐ", ik zal jou frituren Huì! Het was de opmaat voor een 'legendarische lied' met de tekst:

油炸檜勸君切莫做佞人 Gefrituurde Huì raadt je aan geen klootzak te zijn
奸惡誰逃地獄門 De verrader die aan de poorten van de hel is ontsnapt
民間遍食油炸檜 Wij zullen gebakken Huì eten
未死已遭油火焚 Niet dood maar verbrand door olie.

Tja.

Taalkundige aspecten, etymologie

Yóutiáo - gefrituurde duivel(s) - is de naam van het broodje in het Mandarijn. In het noorden van China noemt de broodjes guǒzi (餜子), in het Kantonees sprekende zuidoosten yàuhjagwái (油炸鬼). Deze laatste benaming komt het dichtst bij de legendarische betekenis van het broodje, gwái betekent duivel of geest.

Soortgelijke broodjes vindt je elders in de regio, in Cambodja, waar ze cha kway heten en gedoopt worden in kuy teav, congee or coffee. In indonesië heten ze cakwe. Daar worden ze in stukjes gesneden als ontbijt gebruikt met bubur ayam (kippenpap) of als snack - streetfood - met een pittige saus. In Laos, noemt men youtiao kao nom kou or patongko (net als in Thailand) en eet men het in plaats van een baguette als ontbijt. Ook elders maakt men deze broodjess: op de Filippijnen (bicho naar het Hokkien bí-tsó of shakoy naar het Hokkien tsia̍h-kué). Ook in Vietnam eet men - hoewel de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de baguette als ontbijt in de steden populairder is, dầu cháo quẩy, giò cháo quẩy of kortweg quẩy, gegeten met congé of pho.