top
Chum zalm
Oncorhynchus keta
Chum zalm
 
Paaiende chumzalmen - Oncorhynchus keta
sustainibility

Chumzalm

Oncorhynchus keta

De chumzalm is één van de zes Pacifische zalmsoorten, zalmen uit het geslacht Oncorhynchus, herkenbaar aan de gehaakte onderkaak.

De chumzalm heeft niet zoals andere zalmen een torpedovormig lichaam, maar is hoger, platter zogezegd. Wel heeft hij als andere zalmen een vetvin achter op de rug. Een volwassen chumzalm is gemiddeld 60 cm lang en weegt afhankelijk van zijn lengte tussen de 4,5 en 10 kilogram. De grootste zalm ooit gevangen mat 1 meter 12 en woog 19 kilogram.

Volwassen chumzalmen hebben in de oceaan een zilveren kleur, met blauwe en groene tinten en een licht-gekleurde buik. In zoet water kleurt hij olijfgroen, en wordt ook zijn buik donkerder van kleur. Ook ontstaan er paarse vlekken op de flanken.

De zomerpopulatie chumzalmen trekt al in in de vroege zomer (juni/juli) naar het paaigebied, de herfstpopulaties van midden augustus tot september. De zalmen zijn dan gemiddeld 3-4 jaar oud, soms ouder, wel 8 jaar. In de Upper Yukon River bijvoorbeeld zijn de volwassen chum overwegend vier jaar oud (60%), de rest vijf jaar oud. Van alle zalmen paaien zij als laatste, in januari. Wanneer het vrouwtje de eieren heeft gelegd, hoedt ze daar enkele dagen tot enkele weken over, waarna ze sterft. De 2000-5000 eieren komen drie tot vijf maanden later uit en dan begint de snelle transformatie van larve (alevin) naar jonge vis. De chum-smolts trekken al van maart tot juli naar zee, zodra ze goed kunnen zwemmen.

Volwassen chum-zalmen verblijven 1- 3 jaar in de oceaan in een groot leefgebied op dieptes tot 250 meter, voor ze naar hun paaigrond terug keren, soms meer dan 3000 km stroomopwaarts (zoals in de Yuokon-rivier). Zoals veel zalmsoorten eten de jonge zalmen vooral plankton en insecten, en schakelen in het zoute water over op vis en kreeftachtigen.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

De chumzalm is commercieel steeds minder interessant. De markt voor chumzalm is feitelijk ingestort, tot onder 200.000 ton per jaar. Het leeuwendeel, driekwart of meer daarvan wordt in Japan gevangen, een groot deel voor de eieren (zalm-kaviaar). Meestal worden chums gedroogd aangeboden.

Culinair gebruik en bereiding

De hier gegeven bereidingstijden zijn een indicatie, bovendien slechts een kleine selectie van de bereidingswijzen van zalm.

Bereidingstijden (kooktijden) - filets

bakken in koekenpan
3-6 min
pocheren in koekenpan
3-6 min
stomen
8-10 min
stoven
8-10 min

Bereidingstijden (kooktijden) - hele vis

bakken in koekenpan
8-10 min
pocheren in koekenpan
8-10 min
stomen
8-10 min
stoven
15-20 min
slotregel

Oorsprong en verspreiding

De chumzalm komt voor in het noordelijk deel van de Stlle Oceaan (Pacific Ocean) en de rivieren die daar op uit komen, van Oregon tot Alaska en Brits Columbi&eum;, en aan Aziatische zijde van het oosten van Korea tot Siberië.

De chumzalm is é´n van de zes zogenaamde Alaskazalm-soorten: Chinook, Chum, Coho, Pink (rose), Sockeye (rood) en Steelhead (regenboogforel), en wordt onderscheiden in de Aziatische Japanse en Okhosk populatie en de Amerikaanse populaties, waarvan de Alaska chum, de Columbiazalm en de Oregon-soorten de prominentste zijn.

Taalkundige aspecten, etymologie

De geslachtsnaam Oncorhynchus komt uit het Grieks en duidt op de snuitvorm, 'onco betekent haak, rhynchus betekent bek. De soortnaam kisutch is afgeleid van het Siberische ки́зуч. Chum is een verbatseirng van het Chinookse woord tzum, dat gevelkt betekent. Keta is een van oorsprong Russisch woord uit de Evenki taal (Siberi¨)

De chum wordt wel de hondszalm genoemd, een naam die hij dankt aan het feit dat hij in Canada ooit als hondenvoer werd gebruikt.

Benamingen in diverse talen

engels
dog salmon, chum salmon
frans
saumon chien
italiaans
salmone keta
spaans
salmón keta
duits
königslachs
japans
masunosuke ???
 

Duurzaamheid

Twee soorten chumzalm worden als bedreigd aangemerkt, de Hood canal summer run soort en de Lover Columbia river soort.

In de jaren negentig van de vorige eeuw liep de visstand van de zalmen in het Hood canal (Washington) en de Straat van Juan de Fuca sterk achteruit. Zeven van de tot dan bekende zomerchumsoorten waren al uitgestorven, zeven van de resterende negen soorten waren ernstig bedreigd. Direct werd de commerciële vangst op die chums verboden en werden viskwekerijen opgezet om de visstand te helpen herstellen. Washington Department of Fish and Wildlife, geholpen door tal van vrijwilligersorganisaties, keerde het tij, eerst in Salmon Creek, daarna zelfs vanaf nul in Chǐ camum Creek.

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Samenstelling per 100 gram rauw product

120
kcal
( 502,1 kJoule)
20,1
gram
eiwitten
3,8
gram
vet
0,8
gram
verzadigd
1,5
gram
enkelvoudig onverzadigd
0,9
gram
meervoudig onverzadigd
740
mg
omega-3
60
mg
omega-6
74
mg
cholesterol
Vitamines
33
µg
vitamine A
(4% ADH)
0,1
mg
vitamine B1
(9% ADH)
0,2
mg
vitamine B2
(14% ADH)
7
mg
nicotinezuur
(44% ADH)
0,7
mg
pantotheenzuur
(12% ADH)
0,4
mg
vitamine B6
(29% ADH)
4
µg
foliumzuur (B9)
(2% ADH)
3
µg
vitamine B12
(120% ADH)
1,1
mg
vitamine E
(9% ADH)
Mineralen
11
mg
calcium
0,1
mg
koper
½
mg
ijzer
429
mg
kalium
22
mg
magnesium
50
mg
natrium
283
mg
fosfor
36,5
µg
selenium
½
mg
zink
 

Bronvermelding update maart 2020

Chum salmon | Wikipedia (EN) Chum salmon | Fishbase Alaska salmons | Fisheries and oceans Canada Oncorhynchus keta | FAO Fisheries and aquaculture Chum | Yukon River Panel Chum salmon, nutritionfacts (voedingswaarde) | Nutritiondata.self.com Etymology Oncorhynchus | The zero morphene DUURZAAMHEID Oncorhynchus gorbuscha | IUCN Red List of threatened species 2014.3 Certificated Fish to eat by species | MSC Marine stewardship council Coho salmon | NOAA Fishwatch US Seafood facts History of salmon | Final CCC Coho Salmon ESU Recovery plan Hood canal summer chum | US Endangered species program