top
Thaise basilicum (horapa)
Ocimum tenuiflorum
THAISE BASILICUM
RECEPTEN MET THAISE BASILICUM
THAISE BASILICUM | OCIMUM BASILICUM VAR THYRSIFLORA  © 2015 FOTO: SVEN PETERSEN

THAISE BASILICUM

Thaise basilicum is een zoete basilicumsoort, lid van de familie van de lipbloemigen (Lamiaceae), en heeft meerdere cultivars. Thaise basilicum is ook bekend onder de naam 'horapa'. De smaak is anijs-, citrusachtig.

Thaise basilicum heeft puntige, groene bladeren. Zeer algemeen is de soort met roze-paarse (mauve) loten en sporen mauve in de volgroeide bladeren. De plant is zo'n 40-45 cm hoog en heeft hoekige stelen en bladeren die altijd paargewijs tegenover elkaar groeien, haaks op het vorige paar. Er zijn ook soorten, vooral in Thailand gebruikt, zonder deze paarstonen.

Deze enorme verschillen maken het moeilijk om vast te stellen, voor welk gerecht welk type kruidnagelbasilicum gebruikt moet worden. In Nigeria gebruikt men de 'kruidnagel' basilicum in pepersoep bijvoorbeeld als equivalent voor limoenblad, duidelijk een basilicum van het citral-type, met anijs- en zoethout-tonen.

De verwarring wordt nog groter wanneer in beschrijvingen de (Afrikaanse) kruidnagelbasilicum en de Indische heilige basilicum met elkaar verward, vermoedelijk doordat de heilige of Thaise basilicum eveneens een kruidnagelsmaak heeft, en in het Engels vaak 'clove scented basil' wordt genoemd. Volgens de Plantlist zijn het verschillende planten.

De belangrijkste aromatische oliën in Thaise basilicum zijn estragol (anijs), geranal en neral, eugenol en methyl eugenol (beide kruidnagel). De combinatie van estragol en eugenol is verantwoordelijk voor het dropachtige aroma.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Culinair gebruik en bereiding

De smaak is niet te vergelijken met de gewone Europese basilicum, ze kunnen elkaar dan ook niet vervangen. Thaise basilicum is een belangrijke smaakmaker in Vietnamese pho, en wordt meegekookt om de bouillon extra smaak te geven (daarna uitzeven), en er bovendien rauw bij gegeten in combinatie met korianderblad.

In Thaise curries en sauzen wordt horapa meegekookt, zelfs knapperig gefrituurd gegeven. Thaise basilicum kan in tegensteling tot zoete basilicum goed tegen verhitting, behoudt ook dan zijn smaak.

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Bewaar de basilicum (aan de steel) zoals andere kruiden aan de steel, gewikkeld in een vochtige doek, verpakt in plastic. Zo houd je de kruiden zeker een week goed. Controleer steeds op rotte blaadjes en steeltjes. Eenmaal aangetast, bederft al gauw de hele bos. Let daar goed op bij de aankoop van Thaise basilicum in een zak.

Blaadjes kunnen, mits goed verpakt, ingevroren worden.

Oorsprong en verspreiding

Basilicum is afkomstig uit India, waar het meer dan 5.000 jaar geteeld wordt. In Europa komt het pas veel later. Iedere regio heeft zijn eigen voorkeuren voor de vele cultivars met hun verscheidenheid aan aroma's. In Europa is vooral de zoete basilicum in zwang. In Zuid-oost-Azië de Thaise variant.

In India is de plant, die net als de zoete basilicum tulsi wordt genoemd, heilig. Tulsi, de onvergelijkbare, is voor Hindoes de incarnatie van de almoeder of moergodin Tulasi. Er zijn veel soorten tulsi: alle groenbladige basilicums worden Sri of Rama Tulsi genoemd, de paars-groene Krishna of Shyama tulsi (Ocimum tenuiflorum) de zoete basilcum Ban tulsi (Ocimum basilicum), de kruidnagelbasilicum Vana Tulsi (Ocimum gratissimum), de kamferbasilicum Kapur tulsi (ocimum kilimandscharium), de citroenbasilicum Dulal tulsi (Ocimum x africanium). De Kapoor Tulsi is hoewel niet inheems, tegenwoordig de meest algemeen gebruikte basilicum in de Indiase keuken.

Bekend is deze horapa van het gebruik in de Thaise en Vietnamese keuken, maar ook in Cambodja en Laos is de Thaise basilicum geliefd. Horapa kan niet gemist worden in Thaise rode en groene curries en Vietnamese Pho.

Taalkundige aspecten, etymologie

Het woord basilicum is ontleend aan het Latijnse woord voor vorstelijk 'basilicum', naar het Griekse 'basileus' wat koning, vorst betekent, en dat ook de basis vormt voor het woord 'basiliek'. In Nederland wordt voor basilicum ook wel de benaming 'koningskruid' gebruikt. Het woord Ocimum is afgeleid van het Griekse woord voor 'te ruiken'.

VERTALING THAISE BASILICUM

engels
thai basil, holy basil
frans
basilic thaïlandaise, basilic sacré
italiaans
basilico thailandese
spaans
albahaca tailandesa
duits
Indisches basilikum
hindi (india)
baranda
vietnamees
húng quế
thais
tulasi, bai kaphrao
chinees
 
kantonees
sheng luo le
 

Gezondheidsaspecten

Voedingswaarde, gezondheidsrisico's

Vanwege het ontbreken van gegevens, geven we hier de voedingswaarde van gewone, zoete basilicum. Basilicum wordt gebruikt als kruid en wordt daarom in kleine hoeveelheden gegeten. Het bevat de gentoxische stoffen estragol, methyleugenol en safrol, die mogelijk kankerverwekkend zijn na inname van zeer grote hoeveelheden (100 tot 1000 keer de te verwachten inname). Bij normaal gebruik van basilicum is er volgens het Voedingscentrum echter geen enkel verhoogd risico op kanker.

Samenstelling per 100 gram rauw product

23
kcal
( 96,2 kJoule)
3,2
gram
eiwitten
2,7
gram
koolhydraten
0,3
gram
waarvan suikers
0,6
gram
vet
0,1
gram
enkelvoudig onverzadigd
0,4
gram
meervoudig onverzadigd
316
mg
omega-3
73
mg
omega-6
Vitaminen
1758,7
µg
vitamine A
(220% ADH)
0,1
mg
vitamine B2
(7% ADH)
0,9
mg
nicotinezuur
(6% ADH)
0,2
mg
vitamine B6
(14% ADH)
68
µg
vitamine B9
(34% ADH)
18
mg
vitamine C
(23% ADH)
0,8
mg
vitamine E
(7% ADH)
415
µg
vitamine K
(553% ADH)
mineralen
177
mg
calcium
0,4
mg
koper
3,2
mg
ijzer
295
mg
kalium
64
mg
magnesium
1,1
mg
mangaan
4
mg
natrium
56
mg
fosfor
0,3
µg
selenium
0,8
mg
zink
 

Bronvermelding update maart 2020

Nutritional attributes of herbs | Crop & Food Research Confidential Report No. 1891, L.J. Hedges & CE Lister, april 2007 Etymologiebank basilicum | Etymologiebank.nl (M. Philippa, Etymologisch Woordenboek van het Nederlands) Nutritionfacts Basil | Nutritiondata.self.com Basil: a source of aroma compounds | Purdue University Asian basil | Evergreen seeds Thai basil(ikum) | Wikipedia (EN,DU) Basil(ikum) | Wikipedia (EN) Thai basil varieties | The foodist Holy basil (ocimum tenuitlorum) | Wikipedia (EN) Aromatic Profiles of Essential Oils from Five Commonly Used Thai Basils | Tibet Tangpao e.a., Foods. 2018 Nov; 7(11): 175. doi: 10.3390/foods7110175 Holy basil (ocimum tenuitlorum) | Plantnames, multilingual database Basil | R. Hiltonen, Y Holm, The genus Ocimum, 2005 Taylor and Francis Publishers ISBN 0-203-30377-6