De pepermuntplant is een kruising van de watermunt (Mentha aquatica) en groene munt (Mentha spicata). De plant heeft recht opgaande, hoekige stengels, die gemiddeld 30 cm hoog worden, maar kunnen uitgroeien tot een hoogte van bijna een meter. Pepermunt houdt van vocht, en gedijt het best in natte omstandigheden, in vochtige grond en in greppels. De plant verspreid zich ondergronds, met de neiging andere gewassen te overwoekeren.

De plant heeft donkergroene, gezaagde blaadjes met rode nerven en paarse bloemen. De bladeren geuren sterk dankzij het complex van etherische olieën (2,5% van het gewicht van het gedroogde blad):

• menthol (> 30%), muntsmaak en -geur,
• menthone (> 30%) muntsmaak en -geur,
• menthofuraan (6,5%) scherp, notig, koffie-aroma
• β-phellandreneen (5,6%), mint, terpentijn,
• iso-menthone (4,8%)
• methon-acetaat (4,6%)
• pulegoon (4,4%), muntsmaak en -aroma (polei),
• β-caryofylleen (3%), zoet kruidig en houtachtig

Er zijn twee soorten pepermunt, de witte pepermunt ((Mentha piperita var officinalis f pallescens) en de zwarte pepermunt, de oudst bekende teelt. De zwarte pepermunt (Mentha piperita var officinalis f rubescens of 'Mitcham') bevat anthocyaniden, heeft rode stengels en rood geaderde bladeren, de witte niet. Zwarte pepermunt is beter bestand tegen vorst en droogte dan de witte.

De olie uit zwarte pepermunt is minder zuiver dan die van de witte pepermunt, maar omdat zwarte pepermunt aanzienlijk meer olie bevat, is deze toch de belangrijkste bron voor de olieproductie. De smaak van witte pepermunt is echter verfijnder, niet alleen de smaak van de olie, maar ook die van de bladeren.

Bergamotmunt is een ondersoort van pepermunt.

Practische zaken

Aankoop en verkrijgbaarheid

Pepermuntblad is vers en gedroogd verkrijgbaar. Mijd de laatste, deze smaakt nergens naar, vergeleken met verse munt, dat bovendien het hele jaar door verkrijgbaar is in de vorm van bosjes, plantjes en makkelijk zelf geteeld kan worden (uit zaad).

Culinair gebruik en bereiding

De smaak van pepermunt is fris, maar scherp. Het is geschikt voor het maken van thee, ijs, kauwgom en tandpasta. In de voedingsindustrie wordt veelal gebruikt gemaakt van pepermuntolie, zoals voor de productie van pepermuntjes

Houdbaarheid (bewaaradvies)

Omdat de smaak snel terug loopt wanneer de plant in juli gaat bloeien, worden de lekkerste blaadjes kort voor de bloei geplukt. Bewaar verse takjes munt zoals andere kruiden aan de steel, gewikkeld in een vochtige doek, verpakt in plastic. Zo houd je de kruiden zeker een week goed. Controleer steeds op rotte blaadjes en steeltjes. Eenmaal aangetast, bederft al gauw de hele bos. Munt is niet bijzonder geschikt om in te vriezen.

De Britse botanist Ray beschreef pepermunt in het boek Synopsis stirpium britannicorum uit 1696. Van eerdere datum is de Hortulus uit het jaar 840, waarin naar men vermoedt de pepermunt voor het eerst wordt beschreven, maar net als in alle vroege teksten ontbreekt een zodanige beschijving van de plant dat dat absoluut vast staat.

De auteur van de Hortulus, de op het Duitse eiland Reichenau geboren en getogen monnik Walahfrid Strabo schrijft:

"Nimmer fehle mir auch ein Vorrat gewöhnlicher Minze,
So verschieden nach Sorten und Arten, nach Farben und Kräften.
Eine nützliche Art soll die rauhe Stimme, so sagt man,
Wieder zu klarem Klang zurückzuführen vermögen,
Wenn ein Kranker, den häufige Heiserkeit quälend belästigt,
Trinkend einnimmt als Tee ihren Saft mit nüchternem Magen."

Er zijn indicaties dat pepermunt al rond de het begin van de jaartelling in Japan wordt gebruikt voor medicinale doeleinden. Hiervan staat evenmin vast dat het om de pepermunt gaat.

Of Engeland dus wel de oorsprong is van pepermunt valt desondanks in twijfel te trekken. Pepermunt komt in het wild voor in Centraal- en Zuid-Europa, en immers niet op het Britse eiland. Of pepermunt ook al door de Grieken en Romeinen werd gebruikt, is onduidelijk. De Egyptenaren verbouwden het naar alle waarschijnlijkheid wel.

Ere wie ere toe komt, naar alle waarschijnlijk hebben de Britten pepermunt wederom in cultuur gebracht. Dat gebeurde in het oudst bekende pepermuntdistrict, dat van Mitcham in Surrey, rond 1750, waarnaar de zwarte pepermunt-variëteit is vernoemd.

Taalkundige aspecten, etymologie

Nomenclatuur

Het woord munt of mint, komt van het Latijnse woord mentha, dat ook de geslachtsnaam is. Mentha is ontleend aan de Griekse mythologie, waarin de nimf Mynthe uit jaloezie door Proserpine in de plant werd veranderd in de plant die we nu munt noemen. Het epitheton piperita - peper - dankt de muntsoort aan zijn pittige, wat scherpe karakter, wat ook tot uitdrukking komt in de naamgeving van de plant in veel talen.

Benamingen in diverse talen